Notaris: man moet gemist inkomen van zijn vrouw aanvullen

Als notaris begeleidt Geke Smeenk veel verschillende mensen met evenzoveel verschillende beroepen. Ook boeren en boerinnen die in het huwelijksbootje willen stappen, behoren tot haar clientèle. “Voordat ze elkaar het ja-woord geven, moeten ze eerst bij de notaris de huwelijksvoorwaarden tekenen. Die hebben we vooraf doorgenomen want het is belangrijk om afspraken goed vast te leggen.”

Gebeurt dat vaak niet?

“Daar heb ik geen zicht op want de mensen die bij mij komen, willen juist wel dingen vastleggen. Maar als ze dan hier aan tafel zitten, valt me op dat er niet altijd goed nagedacht is over de financiën. Daar vraag ik dan naar: hoe worden jullie huishoudkosten betaald? Tegenwoordig hebben vrouwen die met een boer trouwen, vaak een eigen baan en meestal zijn het hun inkomsten die worden gebruikt als leefgeld. Ik snap dat wel, dat geld wordt maandelijks op je rekening gestort. Dat werkt veel makkelijker dan dat je het eerst uit het bedrijf moet trekken. Maar als de boodschappen van haar salaris betaald zijn, blijft er niet zoveel meer over om te sparen. Zij bouwt dus niets op terwijl hij intussen wel verdergaat met het opbouwen van het bedrijf. Mocht het tot een echtscheiding komen, dan staat zij met lege handen.”

Komt echtscheiding in de agrarische sector net zo vaak voor als daarbuiten?

“Dat weet ik niet, ik weet alleen dát het voorkomt. En dat het daarom goed is om dingen vast te leggen. Hou bijvoorbeeld de wekelijkse uitgaven van die boodschappen bij en verreken ze eens per jaar met de inkomsten uit het bedrijf. Dat zou je ook kunnen doen voor het inkomensverlies dat je hebt als je minder gaat werken.”

Hoe moet dat?

“Vaak gaat de vrouw minder werken als er kinderen komen, de man doet dat niet. Dat is op zich wel begrijpelijk want een boerenbedrijf kun je meestal niet parttime doen. Maar ook hier zie je dat het de vrouw is die er wat inkomsten betreft op achteruitgaat. Dat verlies aan inkomen, zou haar man moeten compenseren. Misschien niet elke maand maar dan toch wel door eind van het jaar te verrekenen. Het hoeft niet door geld op haar rekening te storten, verrekenen kan ook op papier, als het maar vastligt.”

Dus hij moet haar gemiste salaris betalen?

“Niet helemaal. Ze zouden de inkomensvermindering kunnen delen. Zo raar is dat niet. Stellen zonder boerderij doen dat ook als een van de twee minder gaat werken omdat er kinderen komen. Stel, zij verdient € 2.000 per maand maar als ze parttime gaat werken, daalt dat naar € 1.000. Dat is dus € 1.000 per maand minder. Het is eerlijk om die kosten te delen, dus € 500 per persoon per maand. Dat zou hij aan haar moeten betalen of het moet op papier staan dat zij er recht op heeft. Zo bouwt ze vermogen op.”

Het kan best reëel zijn dat de vrouw meer bijdraagt dan de man, maar hou het wel in de gaten

Jonge vrouwen vinden het niet altijd even makkelijk om thuis over dit soort zaken te beginnen, de oudere generatie ziet het als onnodige aanslag op de bedrijfsinkomsten die soms toch al zo onder druk staan.

“Dat weet ik en ergens is het grappig want juist die oudere vrouwen, zijn meestal getrouwd in gemeenschap van goederen. Mocht er iets gebeuren, dan hadden zij recht op de helft van het bedrijf. Hun zaken waren dus automatisch goed geregeld. Tegenwoordig wordt er niet meer in gemeenschap van goederen getrouwd juist om het bedrijf te behouden in geval van echtscheiding. Maar om te zorgen dat de vrouw wel zelf vermogen opbouwt, moet je hierover afspraken maken en die vastleggen.”

_{Lees verder onder foto}

En die afspraken moeten aan het eind van het jaar verrekend worden?

“Ja, maar er zit wel een addertje onder het gras. Dit verrekenen wordt vaak een Amsterdams Verrekenbeding genoemd. Je moet daarbij kijken wat ieder dat jaar verdiend heeft en de resterende inkomsten, nadat de huishoudkosten zijn betaald, optellen en delen door twee. Als de vrouw weinig inkomsten heeft omdat ze bijvoorbeeld gestopt is met haar baan, dan deelt zij op die manier toch mee in de verdiensten van het bedrijf. Dat verrekenen moet de boekhouder doen, dat hoeft niet bij de notaris. Maar stel dat de vrouw een heel goedbetaalde baan heeft en haar man heeft als boer weinig inkomsten gehad dan kan het bij het verrekenen gebeuren dat haar geld naar de man gaat.”

Bedenk dat hoe meer je vastlegt, hoe helderder het voor iedereen is

Is dat erg?

“In zoverre dat ze dan alsnog niets voor zichzelf opbouwt terwijl hij wel doorgaat met het bedrijf. Mocht het tussen hen mis gaan, dan staat zij met lege handen terwijl hij altijd nog de boerderij heeft. Het kan best reëel zijn dat de vrouw meer bijdraagt dan de man als het bedrijf eens een tijd minder draait, maar hou het wel in de gaten.”

U bent zelf boerendochter en ook weer getrouwd met een boer. Vond u het zelf moeilijk om over dit soort zaken te beginnen?

“Mijn situatie is denk ik anders dan van de meeste boerinnen. Ik zit thuis niet in de maatschap, ik werk ook niet mee, doe zelfs geen hand- en spandiensten. Mijn echtgenoot neemt juist meer taken thuis voor zijn rekening. Ik heb mijn eigen bedrijf waarvoor ik meer dan fulltime werk. Onze bedrijven en inkomens zijn volledig gescheiden, maar vrouwen die wel meewerken in het bedrijf zou ik altijd adviseren: houd je uren bij en leg ze vast.”

U adviseert om een urenadministratie bij te houden?

“Ja, want het gaat vaak heel geleidelijk. Eerst help je een beetje mee omdat je wat tijd over hebt en gaandeweg wordt dat steeds meer tot je er soms wel een parttime baan aan hebt of meer. Als je daar niets over afspreekt, dan werk je voor niets. Dat is geen opzet, het is vooral onwetendheid. Maar je kunt zulke dingen echt beter bij de notaris vastleggen of met de boekhouder overleggen of het verstandig is om een maatschap aan te gaan. En dan eens per jaar samen nagaan of alles wat je hebt afgesproken nog voldoet of dat er aanpassingen nodig zijn.”

Het klinkt wel een beetje somber allemaal.

“Het zijn puur zakelijke afspraken. Bedenk dat hoe meer je vastlegt, hoe helderder het voor iedereen is wat er moet gebeuren als zich iets voordoet waar je niet op had gerekend.”