Houten wagenwielen in 1970: van duur vakmanschap tot decoratie

Ooit waren dergelijke houten wagenwielen een hele investering. Het maken ervan vergde vakmanschap, een bestelling op maat was niet de volgende dag klaar. Alleen al de naaf was een kunststuk op zich. Er was een mooie stam voor nodig. Daar hakte de karrenmaker het spinthout af zodat alleen de harde kern overbleef. Op een draaibank, die niet zelden met de voet werd bediend, slepen ze er een naafvorm uit. De smid legde er twee ijzeren banden omheen zodat het geheel niet zou splijten bij het inslaan van de spaken.

Als de naaf klaar was, werd hij vochtig gehouden. Immers, zou hij uitdrogen dan kromp hij, waarna de spaken niet meer zouden passen.

Keihard hout

Die spaken, dat was nog weer andere koek. Die moesten juist niet meer vochtig zijn. Jaren en jaren lag het benodigde hout te drogen tot alle krimp eruit was. Pas dan werd het op maat gemaakt. Dat was beslist geen fluitje van een cent, want droog hout is kei- en keihard.

Als het dan toch gelukt was, drukte de wielenmaker de spaken onder een vooraf vastgestelde hoek in de gaten van de naaf. Tijdens het drogen krompen de gaten waardoor de spaken voor altijd knoertvast zaten. Daaromheen kwam de velg waar de smid nog een ijzeren hoepel omheen smolt.

Boeren zetten hun wagens en karren onder dak als ze niet gebruikt werden. Zo bleef het hout lang goed.