1937: goedkoop verwarmen met warmte van de koeien

Dit is een foto uit 1937. Te zien is een zogenoemd los hoes, een woonvorm waarbij mens en dier samen in dezelfde ruimte leefden. Vooral in de Achterhoek en Overijssel stonden dergelijke boerderijen. In Drenthe kwamen ze ook voor, alleen onder een iets andere aanduiding. Daar heetten ze los huus. Maar het idee was hetzelfde: mens en dier in één en dezelfde ruimte, soms van elkaar gescheiden door een halfhoog wandje van houten planken.

Het vee zorgde voor warmte

Een los hoes had zo zijn voordelen. Het was goedkoper dan het zetten van twee aparte gebouwen; een stal voor het vee en een woonhuis voor de mensen. Op deze manier was er ook goed zicht op de dieren. Maar het grootste voordeel deed zich in de winter voelen: het vee zorgde voor warmte. En omdat de koeien toch binnen handbereik stonden, hoefde je ’s ochtends ook niet eerst de kou in om te kunnen melken, voeren en ‘wetteren’.

Dat het stonk, daar gaf men toen niet zoveel om. De lucht van mest hoorde er gewoon bij. Misschien dateert de uitdrukking ‘waar het stinkt, is het warm’ wel uit die tijd.

Brandgevaar

Nadelen van deze manier van wonen en leven waren er natuurlijk ook. Het mocht dan relatief lekker warm zijn, de lucht in huis was bedompt en ongezond. En het brandgevaar was aanzienlijk want koken gebeurde op een inpandig houtvuurtje en een rookkanaal of schoorsteen was niet overal aanwezig. Toch meende men dat die rook een functie had: ze zou gunstig zijn voor het bewaren van hooi en – heel vroeger – ook graan dat op de zolders erboven lag.