Jonge agrariër met ambitie zoekt ruimte

De Verenigde Naties hebben 2014 uitgeroepen tot Jaar van het Gezinsbedrijf. Iedere vier weken geeft op deze pagina een vertegenwoordiger van het NAJK zijn of haar visie op het belang van het gezinsbedrijf voor de Nederlandse agrarische sector.

De intensieve veehouderij is een veelbesproken sector. Het is een sector die vaak onder vuur ligt, maar ook de sector die kansen heeft. Juist door die kansen te benutten, zal de sector het hoofd kunnen bieden aan alle kritiek van de afgelopen tijd. Maar, wie gaan dat doen?

Wie zullen de intensieve veehouderij van de toekomst moeten ontwikkelen? De ondernemers van de toekomst: de jongere generatie! Het is dan ook van groot belang dat zij nu een kans krijgen om het bedrijf te ontwikkelen naar een toekomstbestendig bedrijf.

Een toekomstbestendig bedrijf is een bedrijf dat in elk geval brood op de plank brengt, zodat het kan overleven. De eisen die aan boeren worden gesteld, neergelegd in wet- en regelgeving, vragen om moderne ontwikkelingen, technische kennis en toepassingen. Dit vraagt bedrijfsaanpassingen en bedrijfsaanpassingen vragen investeringen. En hiermee slaan we de spijker op z’n kop, want hoe komt dat voor een jonge boer uit? In de intensieve veehouderij zijn opbrengsten bar laag en de kosten hoog. Kunnen jonge intensieve veehouders deze financiële lasten aan? Is het dan aantrekkelijk om een bedrijf over te nemen? De financiële ruimte om te investeren is klein, maar de gevraagde investeringen zijn groot. Bedrijfsovername komt hierdoor in het geding. Met de wetenschap dat slechts 
4 procent van de boeren in Nederland jonger is dan 35 jaar, is bedrijfsovername voor verjonging van de sector wel van groot belang. Uit het recent gepubliceerde rapport van onderzoeksinstituut Alterra blijkt ook het belang van bedrijfsovername: de komende vijftien jaar zullen ongeveer 24.000 boeren stoppen, met verpaupering en leegstand van het landelijk gebied tot gevolg.

En dus, terwijl de Verenigde Naties 2014 uitroepen tot het internationale jaar van het gezinsbedrijf, zijn er hier in Nederland jonge boeren die zich afvragen of zij nog een kans hebben om hun gezinsbedrijf over te nemen of te laten voortbestaan.

Dat moet anders. Het verdienmodel, en daarmee het toekomstperspectief, moet terug in de intensieve veehouderij. Keer op keer vertellen jonge boeren mij dat zij knel zitten. Maar, ze zijn wel ambitieus en daadkrachtig. Zij zijn innovatief, denken in oplossingen en buiten bestaande kaders.

Daarin ligt onze kans. Er zijn echter veel belemmeringen bij de uitvoering van innovatieve bedrijfsplannen. Het past vaak niet binnen de vaste kaders van de wet- en regelgeving, vergunningen en financiering. Overheden zouden hier flexibeler mee om moeten gaan, zodat deze initiatieven voet aan de grond krijgen. De starre kaders smoren de creativiteit van de ondernemer in de kiem. Maatwerk en uitzonderingen moeten mogelijk worden binnen de regels. Het zijn deze unieke bedrijven en bedrijfsoplossingen die de sector verder brengen. Bovendien wordt het ondernemerschap juist gestimuleerd als gemeenten, provincies of financiers creativiteit belonen in plaats van het buiten de kaders denken af te straffen.

Onze beperkingen op het gebied van wet- en regelgeving, vergunningen of financiering hebben de Nederlandse gezinsbedrijven gemaakt tot wat ze nu zijn. Het zijn echter diezelfde kaders die het gezinsbedrijf in de intensieve veehouderij zullen laten verdwijnen.

Annet van den Akker is lid van het dagelijks bestuur Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK), intensief.