Water opslaan voor gebruik in de zomer

Om te voorkomen dat bij een laag waterpeil het bruikbare water wegstroomt is nu een regelbare stuw aangebracht die er tevens voor zorgt dat geen ongeschikt water uit de grotere leiding in de innamesloot terecht komt.

Fruitteler Jan Rijk in Ovezande staat draait hier de stuw naar boven om te voorkomen dat het water uit de innamesloot sloot voor de Freshmaker wegstroomt.

De Freshmaker zelf is geïnstalleerd in een vrij onooglijke zeecontainer in het midden van het fruitteeltbedrijf van Rijk. Met steun van overheden is dit project samen met nog 2 projecten door Deltares en KWR opgestart.

In deze container zit inmiddels een vrij omvangrijke pomp en filterinstallatie om het opgevangen water schoon in de kreekrug te krijgen.

In de beginperiode was deze installatie nog duidelijk veel eenvoudiger. In het begin is vooral gekeken of het wel mogelijk was om zoet water te infiltreren en zout water weg te pompen. Nu blijkt dat een haalbare kaart te zijn.

Het Freshmaker-systeem in doorsnede. De kreekrug (geel) ligt hoger dan de omgeving. Onder de kreekrug ligt een zoetwaterlens (blauw) op het zoute bodemwater (rood). Op ongeveer 15 meter diepte wordt het zoute water via een drain weg gepompt. Via een hoger gelegen drain wordt zoet water geïnfiltreerd. Dit water komt uit een zoetwatersloot en gaat via de Freshmaker de bodem in en zorgt er zo voor dat de zoetwaterlens plaatselijk groter wordt. De witte verticale kolommen zijn peilbuizen.

Via deze peilbuizen wordt de zoet/zoutgrens vastgesteld en de waterkwaliteit gemonitord. In deze put zitten de buizen bijeen. De buis met de grootste diameter is de diepste peilbuis, die gaat tot 30 meter diep en door een kleilaag.

Het water om te infiltreren komt uit een ongeveer 1 kilometer lange sloot die dient voor afwatering van agrarisch gebied, akkerbouw en fruitteelt. Deze sloot mondt uit in een grotere waterleiding die water ontvangt van enkele dorpen en vanuit een gebied met zoute kwel. Dit water is nog wel geschikt om te beregenen tegen vorst maar is te verontreinigd voor infiltratie. Op deze leiding wordt dan ook het opgepompte zoute water geloosd.

Het innamepunt in de sloot zit onder deze pvc buis die dienst doet als vlotter. Hieronder zit een filter gekoppeld aan de innamebuis om te voorkomen dat plantenresten en vervuiling in de Freshmaker komen.

In de Freshmaker gaat het water eerst door deze zwarte filterkolommen.

In beide kolommen zit een pakket gegroefde filterlamellen die de grovere deeltjes uitfilteren.

Daarna gaat het water door een volgend paar filterkolommen. Links het filter dat in de kolommen zit.

Dan vindt een laatste filtering plaats door het UV filter (paarskleurige) hier bovenaan in het buizenstelsel. Nu zijn alle organismen, bacteriën, enzovoort goeddeels verwijderd en heeft het water de kwaliteit van drinkwater en kan worden geïnfiltreerd in de bodem. Omdat het water zeker een maand in de bodem blijft voor het gebruikt gaat worden voldoet dit ook aan de norm voor beregenen van pootgoed.

Het Freshmaker-systeem in lengteprojectie. De blauwe stippellijn geeft de oorspronkelijke zoet/zoutgrens aan. Het is duidelijk dat door het zoute water weg te vangen en zoet water te injecteren de zoet waterlens fors toeneemt en wel in die mate dat Rijk ondanks de droge zomer van 2018 geen moment water tekort kwam voor de irrigatie van zijn boomgaarden. En dan behelst dit nog maar een kleinschalig proefproject.

In 2016 is met de zogeheten zoet-zoutvluchten de zoet/zoutgrens in de Zeeuwse bodem vastgesteld waarbij in de weergave geldt hoe roder hoe dichter het zout onder het maaiveld zit. De immens brede en lange gebogen Zuid-Bevelandse kreekrug (geel-groenig) waar de Freshmaker staat laat zien dat er behoorlijk potentie aanwezig is om het Freshmaker systeem op te schalen. Het zou zomaar kunnen zijn dat wanneer dit optimaal gebeurt het zoetwaterprobleem op Zuid-Beveland voor een deel is opgelost.