Grote spelers in de kalversector, zoals VanDrie en Klaremelk, nemen verantwoordelijkheid door bedrijven op te kopen en jonge, moderne bedrijven te behouden. Foto: Koos Groenewold AlgemeenCommentaar

‘Verantwoordelijkheid nemen’

Opkoopactie kalversector geeft inspiratie: grote spelers nemen verantwoordelijkheid en zetten in op behoud van jonge, moderne bedrijven voor de toekomst.

Politiek gezien is het een overwinning voor minister Femke Wiersma. De Eerste Kamer schaart zich achter haar mestbeleid. Dat is op zich een knappe prestatie, want het kabinet heeft geen meerderheid in de Eerste Kamer en is dus afhankelijk van de steun van oppositiepartijen als CDA en PvdA-GL, en ook SGP. Die partijen zijn niet enthousiast over de aanpak van Wiersma, maar nemen toch verantwoordelijkheid onder het motto: als we dit niet aannemen zijn de zorgen nog veel groter.

Impact op de melkveehouderij

Verantwoordelijkheid nemen, daar gaat het om. En niet iedereen die dat kan, doet het ook. Zie Wiersma. Een groot mestdrama dreigt, en de maatregelen die in het pakket zitten zijn dunnetjes. Ze halen het opdoemende overschot niet weg. Een plan-B is er alleen voor het geval er volgend jaar mestruimte over is. Dan kan de afroming omlaag. Maar dat is uiterst onwaarschijnlijk. Met open ogen gaat het dus richting verder stijgende afzetprijzen.

Intensieve veehouders hebben in die overspannen mestmarkt een voorsprong op melkveehouders. Zij staan financieel momenteel veel sterker. Ook hebben ze een voorsprong als het gaat om de logistiek, de contacten en de kennis. Dus gaat het straks knijpen in de melkveehouderij. Onvrijwillige bedrijfsbeëindiging is het scenario voor bedrijven die het echt niet trekken. En die zullen er zijn, weten we van financiële experts.

Veehouders komen straks zelf voor de keuze te staan wat te doen, beaamt Wiersma tegenover de Kamer. Torenhoge mestafzetkosten accepteren, vee wegdoen, of illegaal mest uitrijden. Over de eerste twee: die zijn onontkoombaar, maar zetten het verdienmodel zwaar onder druk. En dan de laatste optie. Illegaal uitrijden is niet toegestaan, per definitie. Punt. Maar hoe hoger de afvoerkosten, hoe groter de verleiding.

Ervan uitgaand dat Wiersma op korte termijn geen potten zal breken in Brussel, blijft er beleidsmatig maar één optie open: fosfaatrechten uit de markt halen. Jammer genoeg zijn sectorpartijen daar zelf nog niet uitgekomen. Kennelijk durft niemand het aan om het voortouw te nemen. Het goede nieuws: Wiersma wil zo’n plan wel steunen. Dat is tenminste iets.

Inspiratie uit de kalversector

Angstvallige stilte is er tot nu toe in de agribusiness. Zuivelbedrijven, voerbedrijven, machinebouwers, geldschieters en noem maar op – waar zijn ze? Het wordt tijd dat de leveranciers en afnemers van boeren de schouders eronder zetten. Ja, zij krijgen zelf ook klappen als de sector krimpt. Zie de aangekondigde reorganisatie bij CRV. Zie de spanningen in Nevedi, de brancheorganisatie van de veevoersector. Zie de strijd om de melk tussen zuivelbedrijven. Zie de problemen bij Vion. Het zijn allemaal tekenen dat het wringt. Voor veehouders zijn er opkoopregelingen; afnemers en leveranciers moeten zichzelf zien te redden.

Maar toch. Er zit nog steeds heel veel power in de agribusiness. En kapitaal. Opmerkelijk en ook inspirerend is het initiatief van twee grote spelers in de kalversector: VanDrie en Klaremelk. Zij kopen zelf kalverbedrijven op om hun eigen continuïteit zeker te stellen. Een van de drijfveren is dat ze jonge, moderne bedrijven willen behouden. Ze doen dit uiteraard niet uit altruïsme maar uit welbegrepen eigenbelang. Toch is het een verrassend voorbeeld van hoe je verantwoordelijkheid kunt nemen.