Staghouwer: ‘Ionisatiesysteem direct uitzetten’

Die fijnstofreducerende technieken verhogen namelijk het risico op stalbrand. Seine Ruiterkamp van Serutech-Agri stelt dat de kritiek op zijn techniek ongefundeerd is. De pluimveesector betreurt het dat de minister niet eerst overleg gevoerd heeft. Het verhoogde risico kwam aan het licht bij de beoordeling van subsidieaanvragen en werd bevestigd door navraag bij het Verbond van Verzekeraars, zegt minister Staghouwer in een brief aan de Tweede Kamer.

Drie erkende technieken

De drie technieken staan op de lijst van erkende additionele technieken voor emissiereductie van fijnstof: positieve ionisatie door middel van ionisatie-units met ingebouwde coronadraden en collectoroppervlak (E7.17); negatieve ionisatie met behulp van coronadraden met 40 emitters per meter (prikkeldraad) (E7.16) en het ionisatiesysteem met negatieve coronadraden (E7.2).

De eerste twee technieken werden beoordeeld in het kader van de Subsidiemodules brongerichte verduurzaming stal- en managementmaatregelen (Sbv). Bij deze innovatiemodule is als voorwaarde opgenomen dat de emissiereducerende techniek de brandveiligheid moet verbeteren. Om te beoordelen of dat het geval is, heeft RVO de expertpool uitgebreid met brandveiligheidsexperts. Die geven aan dat deze ionisatietechnieken in de huidige vorm niet geschikt zijn voor gebruik in stallen. Bij een hoogspanningsionisator staat namelijk een spanning van meer dan 1.000 volt op coronadraden en kunnen tussen de draad en het plafond van de stal vlambogen ontstaan. Dat gaat gepaard met hoge temperatuur en in combinatie met het op de draden opgehoopte stof bestaat het risico op brand.

Het ministerie heeft overleg gehad met het Verbond van Verzekeraars en die heeft na de leden te hebben geraadpleegd bevestigd dat de ionisatietechnieken de brandveiligheid schaadt. Staghouwer schrijft dat als de producenten de technieken verbeteren en de brandveiligheid verbeterd wordt, de verzekeraars de systemen opnieuw zullen beoordelen op verzekerbaarheid.

Reputatieschade

Het ministerie heeft dus contact gezocht met verzekeraars, maar niet met direct betrokkenen. Seine Ruiterkamp, eigenaar van Serutech-Agri en ontwikkelaar van een nu ontraden techniek, stelt onaangenaam verrast te zijn door de Kamerbrief. “Ik was zeer verbaasd. We lopen een reputatieschade op van hier tot Tokio. Het verhaal van de minister is niet onderbouwd. Er liggen geen testen en metingen aan ten grondslag.”

Het ontstaan van vlambogen noemt hij technisch onmogelijk. Het systeem van Serutech-Agri werkt met 30.000 volt en een afstand van 400 millimeter tussen draden en plafond. Vlambogen zijn volgens hem alleen mogelijk als er een vele malen kleinere afstand is. De installatie geschiedt volgens Ruiterkamp zorgvuldig en de afstand wordt bij de montage altijd door een tweede persoon gecontroleerd. Hij zegt bovendien dat bij de erkenning van de door zijn bedrijf ontwikkelde techniek ook de brandveiligheid is afgevinkt. De minister erkent dat de toepassing van de hoogspanningstechnieken in 2012 weliswaar veilig is bevonden, maar dat onderzoek was niet onder praktijkomstandigheden uitgevoerd.

Overleg vooraf wenselijk

Voorzitter Kees de Jong van de vakgroep Pluimveehouderij van LTO/NOP betreurt het dat de minister zo’n ingrijpende maatregel afkondigt zonder de fabrikanten daarbij te betrekken. “Waarom niet eerst overleggen? Wellicht had de fabrikant aanvullende informatie voor de beoordeling van de brandveiligheid.” Die mening is ook Jan Workamp toegedaan. Hij is projectmanager van het Praktijkcentrum Emissiereductie Veehouderij (PEV) en coördinator van het Sectorplan fijnstofreductie in de pluimveehouderij. Het Praktijkcentrum is evenmin vooraf geïnformeerd. “Dit is onzorgvuldig te noemen. Het was prettiger geweest als er eerst overleg was geweest. Het ministerie had in een paar dagen een rondje langs de leveranciers kunnen maken. Dan hadden de leveranciers aanvullende informatie kunnen geven en was duidelijk geworden of er een risico is of niet.”

Staghouwer kondigde in de Kamerbrief overleg aan met leveranciers van de technieken, pluimveehouders en andere betrokkenen over de consequenties van het uitschakelen. Hij wil daarbij kijken naar de financiële gevolgen en ook naar vervangende technieken voor de betrokken pluimveehouders. Bovendien wordt onderzocht of maatregelen genomen kunnen worden die de brandveiligheid verbeteren, zodat de technieken toch kunnen worden toegepast.

Financiële gevolgen

In 2020 en 2021 is in totaal € 1,95 miljoen subsidie verstrekt voor de installatie van ionisatietechnieken op basis van hoogspanning. Die zijn geïnstalleerd in 133 stallen bij 41 pluimveehouders. De nieuwe bevindingen over hoogspanningsdraden bevestigen volgens de minister nogmaals dat een betere aanpak nodig is om het risico van stalbranden te verminderen. Hij laat daarom Wageningen University & Research onderzoek doen naar technologische ontwikkelingen in stallen en de gevolgen voor de brandveiligheid. Dat onderzoek moet voor het einde van het jaar klaar zijn.