Onzekerheid

Je moet het maar durven, de aardappelen nu nog op het land laten staan.

In de wetenschap wordt onderscheid gemaakt tussen risico en onzekerheid. Risico is meetbare zekerheid. Is er een kans van een op vijf dat je de aardappelen niet uit de grond krijgt, dan is dat een risico. Dan kun je calculeren, je kunt er je gedrag op afstemmen. Als je geen idee hebt of je de aardappelen ooit uit de grond krijgt, dan is het onzekerheid. Daar valt niets op af te stemmen.
Na een kletsnatte zomer kwam er dit najaar toch een mooie, droge periode. Telers oogstten volop. Maistreinen en aardappelrooiers rukten massaal uit. Toch bleef er nog veel in de grond zitten. Begrijpelijk. Niet alle gewassen zijn klaar om te oogsten, en niet alle bieten en aardappelen worden tegelijk afgeleverd.
Als akkerbouwer moet je over stalen zenuwen beschikken. Je maakt een afweging tussen verlies aan gewicht, bewaarverlies en de kans dat je over een poosje het land helemaal niet op kunt. Deels is dat risico, deels onzekerheid.
Ik zou de onzekerheid niet aankunnen. Mijn gezin zou er te veel onder lijden. Ik had de afgelopen droge periode zeker benut om al mijn gewassen meteen uit de grond te halen. Natuurlijk, van bewaren worden aardappelen en bieten minder, maar de idee dat ze helemaal niet te oogsten zijn, zou ik niet kunnen verdragen. Wat dat betreft zitten varkenshouders en glastuinders gunstiger. Die lopen ook risico’s, maar hebben niet met het weer te maken. Melkveehouders zitten er tussenin. Om te kuilen of te hooien is droog weer nodig. Maar tegenwoordig is twee dagen genoeg, en met Buienradar.nl op de computer is de onzekerheid beperkt.
Zou er wel eens onderzoek gedaan zijn naar de persoonlijkheidsstructuur van akkerbouwers? Of het grotere gokkers zijn dan varkens- of koeienboeren? Het zou me niets verbazen dat ze ook in het casino of bij het klaverjassen meer gokken dan andere boeren. Eén ding is zeker, ik word nooit akkerbouwer. Met risico’s kan ik omgaan, met onzekerheid niet.