‘Noodkreet minister Schouten in bizarre realiteit’

De dominee in Carola Schouten sprak in de Kamer: “Als u deze zomer nog wat tijd heeft, bedenkt u zich dan hoe wij met dit land verder komen. Bedenkt u zich wat misschien die ander drijft waar u het helemaal niet mee eens bent.” Zij richtte zich tot de Kamerleden. De oproep mag breder worden opgepakt. Partijen, organisaties en belangengroepen buitelen over elkaar heen als het gaat om aanpak van stikstof-, klimaat- of natuurdoelen; voor de landbouw veelal desastreus uitpakkend. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) waarschuwde vorige week in een zogeheten policy brief voor de gevolgen van te ambitieuze beleidsdoelen.

Boerenprotest

Enkele duizenden boeren voerden in vijf steden actie tegen de dreigende doemscenario’s. Boos? Ja, natuurlijk! Sommigen zijn dat stadium al voorbij: moedeloos. Dat is eigenlijk veel erger. De vraag is of het signaal is opgepikt. De noodkreet klonk in de bizarre realiteit na de aanslag op Peter R. de Vries. Nederland raakt ook in de vakantiemodus, en vreest voor een reis naar het buitenland met de oplopende coronabesmettingen. De focus ligt ergens anders.

In de stapel rapporten, plannen en adviezen aan de kabinetsformateur moet het recente PBL-rapport bovenop blijven liggen. Het adviesorgaan zegt hier eens niet wát er moet gebeuren, maar wat de impact is van ambitieuze beleidsdoelen. Het PBL spreekt van ‘kostbare risico’s’. In grote delen van Oost- en Zuid-Nederland is straks geen veehouderij of akkerbouw meer mogelijk. Wie wil straks verpauperde regio’s?

Het kabinet zoekt in de hectiek naar gebiedsgerichte aanpak. Dat lijkt het meest logische. Nederland is weliswaar klein, maar per gebied liggen toch echt verschillende accenten. De stikstofdruk of klimaatopgave is niet overal even groot. En belangrijk is dat er ook gebieden blijven met ontwikkelingsruimte voor de landbouw. En om dan toch nog een belangrijk advies uit het PBL-rapport te halen: stem divers beleid op elkaar af!! Het ene doel botst soms met het andere.

Ondernemerschap

Dat is ook de terechte noodkreet van de boeren. Zeg nou wat we nu, of vijf of tien jaar moeten doen. En geef ons die ruimte om zelf naar dat doel toe te werken. Ieder op zijn eigen manier. Er moet ruimte blijven voor ondernemerschap. Let wel: ook een besluit om te stoppen is een ondernemersbesluit. Mits dit vrijwillig gebeurt. En voor de blijvers moet er perspectief gloren. Alleen dan kan de jonge boer zijn passie voor het vak volgen.

Met de Tweede Kamer op reces, en herstart op 5 september in een nieuwe vergaderzaal, is die oproep van Schouten zo gek nog niet.