Minder glyfosaat in de Maas

Er is een duidelijke afname waarneembaar in de hoeveelheid glyfosaat die in de Maas wordt aangetroffen. Dat blijkt uit het deze week gepubliceerde jaarrapport van de drinkwaterbedrijven. De glyfosaatverontreiniging die nog wordt aangetroffen, wordt deels toegeschreven aan bronnen buiten de landbouw.

Glyfosaat staat samen met het afbraakproduct AMPA al jaren op de bovenste plek van het aantal normoverschrijdingen in het Maaswater, maar de maatregelen om het gebruik ervan te verminderen hebben effect. In twee van 135 metingen werd glyfosaat aangetroffen in een waarde die hoger is dan de door de Europese drinkwaterbedrijven afgesproken streefwaarden (ERM-streefwaarde). Voor afbraakproduct AMPA was in 119 van de 135 metingen sprake van een overschrijding van de ERM-streefwaarde. De gemeten hoeveelheden zijn echter kleiner dan in eerdere jaren.

Chemiesector is ook een bron

Drinkwaterbedrijven merken dat glyfosaat en AMPA steeds minder in de Maas terechtkomen. Een aantal bedrijven op het chemiepark Chemelot gebruikte koelwaterstoffen, die verantwoordelijk waren voor de AMPA-stroom in de Maas. Een middel dat nodig was om afzettingen en corrosie in koelwatersystemen te voorkomen, werd bij de biologische zuivering omgezet in AMPA.

Het afbraakproduct, dat ook kan ontstaan uit glyfosaat, wordt nog vaak in de Maas aangetroffen, ook al is daar een forse afname van het aantal normoverschrijdingen afname waarneembaar. Hoeveel van de aangetroffen AMPA afkomstig is uit glyfosaat dat in de landbouw is toegepast, is uit de waarnemingen niet te achterhalen.

Het bestrijdingsmiddel glyfosaat (de werkzame stof) werd in 2022 door de Europese Commissie voor tien jaar opnieuw toegelaten.

Minder overschrijdingen normen

De afname van de glyfosaatoverschrijdingen in de streefwaarden komt mede door een verbod (2019) op het gebruik van glyfosaat op verharde oppervlakten. Daardoor mogen gemeenten en ook Rijkswaterstaat het middel niet meer gebruiken om straten en wegen vrij te houden van onkruid.

In 2010 werd al vastgesteld dat een belangrijk deel van de AMPA-vervuiling in de Maas werd veroorzaakt door koelwater dat in het chemiepark Chemelot werd gebruikt. Die AMPA-vervuiling is inmiddels ook fors gereduceerd. Drinkwaterbedrijven mogen geen drinkwater produceren van water waar meer dan 0,1 microgram glyfosaat of AMPA per liter in zit.

“Het aantal overschrijdingen neemt af, maar pas als het nul is, zijn wij als belangenbehartiger voor de drinkwaterbedrijven tevreden”, zegt Thijs Blom, data-analist bij RIWA-Maas in het jaarrapport 2023.