Mestverwaarding is kans voor het ‘bruine goud’
Mestverwaarding biedt kansen voor kringlooplandbouw en energietransitie. ForFarmers en FarmConsult ondersteunen veehouders bij duurzame mestverwerking en financiële haalbaarheidsberekeningen.
“Afbouw van derogatie is een streep door de rekening in het streven naar kringlooplandbouw. Meer mest afvoeren en meer kunstmest aankopen gaat echt de verkeerde kant op. Maar via mestverwaarding zijn er wel degelijk kansen,” zegt Robert Meijer, Marketingmanager Herkauwers bij ForFarmers.
Meijer: “Wij zien volop perspectief en een goede toekomst voor melkveehouders in Nederland. De wereldbevolking groeit en zuivel speelt een onmisbare rol als gezond voedsel. Maar we moeten ook verder verduurzamen. De kringloop rondmaken en emissies verlagen. Mestverwaarding is dan een van de eerste zaken waar je aan kunt denken. Belangrijk is dat de overheid daar de ruimte en de juiste kaders voor geeft en veehouders ondersteunt.”
Kansen en noodzaak van mestverwaarding
Mest verwaarden kan via mestbewerking of verwerking. In principe gaat het om vergisten, scheiden en strippen. Je kunt ook alleen scheiden en strippen. Deze acties verlagen methaan- en/of ammoniakemissies en de mestafvoer, bij introductie van Renure, en zorgen zo voor een betere benutting van dierlijke mest.
Er moet ook iets gebeuren, want anders moet vrijwel elke veehouder mest afvoeren vanaf 2026. “Bij een productie van 10.000 kilo melk per koe, een veevervanging van 25% en een melkureum van 20, kun je nog maar afgerond 11.100 kilo melk per hectare produceren zonder mestafvoer,” rekent Larson Arendsen Raedt, teamleider mestwetgeving FarmConsult, voor.
Mest is bruin goud
Vergisting en energietransitie
Veel mest kan worden voorkomen door mest te verwaarden. Er zijn diverse systemen die al werken in de praktijk en/of nog in ontwikkeling zijn. “Mest vergisten en de productie van groen gas kan een belangrijke bijdrage leveren aan de energietransitie. Energiebedrijven hebben vanaf 2026 een bijmengingsplicht voor groen gas, oplopend tot 20% in 2030. Daarvoor moet in 2030 bijna de helft van de beschikbare mest worden vergist.
Door de hoge energieprijzen groeit de belangstelling voor vergisten. Er zijn goede contracten en ook goede SDE-subsidies beschikbaar. Mest is dus, met alles wat erin zit, zeer waardevol, oftewel ‘bruin goud’.”
Per hectare tot 270 kilo stikstof uit dierlijke mest gebruiken
In de voorwaarden voor renure mag een veehouder 100 kilo stikstof per hectare gebruiken uit renure-meststoffen; lees bewerkte mest. Bij 4 kilo stikstof per kuub mest, scheelt dat dus 25 kuub mestafvoer per hectare. Meijer: “Naast 170 kilo stikstof uit rundveedrijfmest kun je dan 100 kilo stikstof uit renure toepassen. Dat gaat dan wel van je totale stikstofruimte af, maar zo kun je per hectare tot 270 kilo stikstof uit dierlijke mest gebruiken.” In dat scenario kom je uit op een intensiteit van 17.600 kilo per hectare zonder mestafvoer, zegt Arendsen Raedt. “En je houdt, naast stikstof, ook alle andere nutriënten op je bedrijf.”
Investering mestverwaarding
Mestverwerking en/of bewerking vergt een flinke investering. Daarom startte ForFarmers al in april 2023 het ‘Innovatiefonds Mestverwaarding’. “Je moet aan de voorkant weten wat je wilt doen, welke opties kunnen, en of er een verdienmodel is.” Dat is erg bedrijfsspecifiek en niet alleen afhankelijk van bedrijfsomvang. Vergisten moet bij voorkeur met dagverse mest. Dan is een dichte vloer nodig. Het scheelt nogal in de kosten of je die al hebt of niet. Voor het al dan niet strippen van de mest moet je weten in hoeverre stikstof of fosfaat beperkend is voor mestafvoer. Is vooral stikstof beperkend, dan is het voordeel van strippen ook groter. Als fosfaat beperkend is voor mestafvoer, heeft verwerking van stikstof tot kunstmestvervanger veel minder effect op het verminderen van de mestafzet.