Invoeren graslandnorm duurder bij derogatie

Invoeren van een graslandnorm voor de melkveehouderij kan melkveehouders tot € 3 – € 3,5 per 100 kilo melk per jaar gaan kosten. Dat blijkt uit een quickscan van Wageningen Social & Economic Research.

De kosten van invoering van verplichte grondgebondenheid voor de melkveehouderij via een graslandnorm zijn sterk afhankelijk van de gestelde norm van grasland per koe en of er wel of geen derogatie is. Met derogatie zijn de inkomenseffecten voor melkveehouders beduidend hoger. Zonder derogatie met hogere prijzen voor pacht en mestafzet kunnen de kosten oplopen tot € 1 – 1,2 euro per 100 kg melk per jaar bij een graslandnorm van 0,4 ha/GVE.

Voor een bedrijf met circa 100 koeien en een melkproductie van 1 miljoen kg melk, zou de hoogst berekende graslandlandnorm van 0,4 ha/GVE voor een bedrijf bij derogatie dus € 30.000 – 35.000 kosten per jaar, terwijl dit zonder derogatie € 10.000 – 12.000 euro per jaar zou zijn. Bij een lage graslandnorm van 0,2 ha/GVE kan een graslandnorm zonder derogatie juist een positief effect hebben op het inkomen.

Zes graslandnormen onderzocht

WUR onderzocht zes graslandnormen oplopend van 0,15 tot 0,4 hectare grasland per Grootvee Eenheid (GVE), in scenario’s met en zonder derogatie. Hoe meer grasland er nodig is per dier, hoe meer bedrijven hun bedrijfsvoering zullen moeten aanpassen. Bij een norm van 0,4 ha gras per GVE moet 50% van de melkveebedrijven hun bedrijfsvoering aanpassen.

Wanneer er een nieuwe derogatie op de mestnormen komt, zorgt het verkleinen van de veestapel op bedrijven voor een groter negatieve economische effect dan wanneer grond bijgepacht wordt om aan de graslandnorm te voldoen. Wanneer er geen derogatie meer is, is het verschil tussen minder dieren gaan houden of extensiveren minder groot. In dat geval is het economisch eerder gunstiger om minder dieren te gaan houden omdat dan bespaard kan worden op de hoge mestafzetkosten.  

Extensivering via bijpachten van grasland bij gelijkblijvend areaal bouwland heeft in beide situaties het minste inkomensverlies tot gevolg, schrijven de onderzoekers. “Als er geen bouwland omgezet wordt naar grasland, moet er verhoudingsgewijs meer graslandareaal worden bijgepacht, waardoor er voor het bedrijf meer grond beschikbaar komt voor mest en er meer bespaard kan worden op mestafzetkosten.”

In de studie is alleen gekeken naar krimp van de veestapel of land bij pachten. In de praktijk zal een melkveehouder eerder voor een mix van maatregelen kiezen om voldoende grasland onder zijn vee te krijgen.

Vanaf 2032 melkveehouderij grondgebonden

De Nederlandse melkveehouderij moet vanaf 2032 grondgebonden zijn. Landbouwminister Femke Wiersma wil in de zomer een voorstel doen over hoe ze deze verplichting wil invullen. De Tweede Kamer maant haar al geruime tijd tot haast, zodat melkveehouders zich kunnen voorbereiden. Wiersma wil echter eerst nog verdere onderzoeken afwachten voordat ze een besluit neemt. De Tweede Kamer debatteert woensdag over het mestbeleid.