Innovaties en uitdagingen in wisselvallig seizoen

Fertigatie wint aan populariteit in de akkerbouw, maar het natte seizoen van 2024 heeft nieuwe vragen opgeroepen.

Hoe kunnen telers,  óók gedurende een seizoen met wisselende weersomstandigheden optimaal water en meststoffen toedienen? Tijdens de jaarlijkse fertigatiebeurs van Van Iperen op 21 november a.s. in Oude-Tonge worden deze uitdagingen besproken en nieuwe oplossingen gepresenteerd. Van presentaties door deskundigen tot praktijkproeven en forumdiscussies met ervaren gebruikers – de beurs biedt een compleet overzicht van de nieuwste inzichten en toepassingen.

Verdieping

Het gebruik van fertigatie in de akkerbouw groeit aanzienlijk. Jacob Havinga, adviseur akkerbouw voor Noord-Nederland bij Van Iperen, ziet een duidelijke trend: “Het areaal fertigatie is het afgelopen jaar in onze regio verdubbeld.” Volgens Havinga weten de meeste akkerbouwers inmiddels wel wat fertigeren inhoudt, maar de beurs biedt hen een kans om dieper in te gaan op specifieke vragen en uitdagingen.

“We gaan nu meer in op de vraag hoe je op een optimale manier water en meststoffen geeft, zeker in een nat seizoen als dit jaar,” zegt Havinga. “Je hoefde eigenlijk geen water te geven, maar de meststoffen moesten toch bij de plant komen. Toch heeft fertigatie voordelen ook bij een nat seizoen. Omdat je de meststoffen in kleine porties geeft, wordt alles opgenomen. Dit in tegenstelling tot traditionele bemesting, waar veel meststoffen uitspoelen in een nat seizoen.”

Opbrengstzekerheid

Telers die afgelopen seizoen voor het eerst fertigatie hebben toegepast, zagen ook in dit natte jaar toch een opbrengstverschil. “We zagen hierin wel verschillen tussen Noord- en Zuid-Nederland, door de hoeveelheid neerslag en licht die de gebieden kregen. Fertigatie is een investering die je over meerdere jaren moet beoordelen. In droge seizoenen zoals 2023 haalden sommige telers de kosten er het eerste jaar al uit. Fertigatie zorgt sowieso voor meer opbrengstzekerheid, ongeacht het weer.”

Een ander knelpunt in natte jaren is de vervuiling van de slangen en pompen door stilstaand water. “Omdat je vaak werkt met oppervlaktewater dat rijk is aan organisch materiaal, kunnen slangen vervuild raken. Van onze collega’s uit de tuinbouw hebben we geleerd dat het belangrijk is om het systeem vaak te laten draaien, ook in natte periodes. Daarnaast onderzoeken we nu het gebruik van waterstofperoxide om verstoppingen te voorkomen.”

Proeven

Tijdens de beurs zullen de resultaten van verschillende proeven worden gepresenteerd. Een belangrijk onderwerp is de frequentie van bemesting: moet je één keer per week, twee keer of zelfs vijf keer per week meststoffen toedienen? “We hebben proeven gedaan om te zien of een hogere frequentie leidt tot betere opname,” aldus Havinga.

_{Tekst gaat verder onder foto}

Zuurstof en waterkwaliteit

Een belangrijke ontwikkeling is het toevoegen van zuurstof aan het irrigatiewater. In een nat seizoen kan het zuurstofgehalte in de bodem drastisch afnemen, wat de opname van meststoffen bemoeilijkt. “We testen momenteel met zuurstoftoevoeging om te zien hoeveel meerwaarde dit heeft. Dit jaar zagen we bij een teler in Kloosterburen een flinke meeropbrengst in de uien dankzij deze toepassing.”

Naast zuurstoftoevoeging is ook de kwaliteit van het water steeds belangrijker. De juiste EC-waarde en pH zijn cruciaal voor een efficiënte fertigatie. Ook daarin leert de akkerbouw veel van de tuinbouw.

Ruggen of verhoogde bedden

Voor telers die fertigatie in de uienteelt willen toepassen, raadt Van Iperen bij een losse grondstructuur aan om met ruggen of verhoogde bedden te werken. “Uien profiteren van losse grondstructuren. Hoe losser de grond, hoe beter de ui zich ontwikkelt,” legt Havinga uit. De slangen voor fertigatie worden in de ruggen gelegd om te zorgen voor voldoende vocht, vooral ook bij het ontkiemen. Tegelijkertijd kunnen ze ook voldoende diep gelegd worden om de kans op wildschade zo klein mogelijk te maken. Bovendien zorgt de teelt op ruggen ervoor dat de uien hoog en droog staan, wat cruciaal is, zeker in een nat seizoen.

Druppelslangen recyclen

Een ander probleem dat vaak werd genoemd, is het afval van gebruikte druppelslangen. Gelukkig is daar sinds dit jaar een oplossing voor. STORL (Stichting Opruiming Restanten en Lege Verpakkingen in de Landbouw) faciliteert nu ook de afvoer van gebruikte slangen. “Telers kunnen hun gebruikte druppelslangen laten ophalen voor recycling, tegen een redelijke vergoeding van ongeveer veertig euro per hectare.” Dit is een belangrijke stap richting duurzamer afvalbeheer.

Toekomst van fertigatie

Tijdens de beurs zal ook een tipje van de sluier worden opgelicht over de toekomst van fertigatie. “We gaan uiteindelijk naar autonoom fertigeren, waarbij de water- en meststoffengift volledig kan worden afgestemd op groeimodellen.”

Daarnaast kan fertigatie een rol spelen in NV gebieden. “Afgelopen jaar mochten telers in sommige regio’s al 5% minder stikstof gebruiken. Volgend jaar kan dit oplopen tot 20%. Fertigatie biedt hier een antwoord op: we hebben gemeten dat de stikstofbenutting met fertigatie significant hoger is. Dit geeft telers meer ruimte om te voldoen aan toekomstige regelgeving.”