‘Een beetje geluk én veel bioveiligheid: AVP dichtbij maar nog niet in Nederland’

Weer een geval van Afrikaanse varkenspest (AVP), dit keer in de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen. Meerdere gevallen van dode dieren op nog geen 160 kilometer van de grens met Nederland. Dit lijkt ver, maar niets is minder waar voor de verspreiding van dit virus.

In het verleden hebben we maar al te vaak gezien dat ineens honderd kilometer verderop AVP weer opduikt. Vaak door besmet vlees dat wordt meegenomen door mensen. Met de zomervakantie in aantocht slepen we weer heel wat eten met ons mee de grens over. Net als andere landen houden ook Duitsers van hun eigen producten, zoals de Bratwurst mit Kartoffeln.

Daarom adviseert de provincie Limburg reizigers geen vlees mee te nemen naar Nederland. Want mocht die Bratwurst toch besmet zijn geweest en resten ervan terechtkomen in de natuur, dan kan een hongerig wild zwijn ziek worden. Maar de ziekte kan ook via andere locaties dan een varkensbedrijf – ondanks veelvuldig gebruik van ontsmettingsmatten, overschoentjes, reiniging van schoenen – of de natuur verspreid worden. Bijvoorbeeld bij de inzet van seizoenarbeiders, een winkel aan huis of de openstelling van je bedrijf voor toeristen.

AVP dodelijk voor dieren én voor de handel

De eerste besmettingen van AVP in Duitsland zijn te herleiden naar Polen. In dit land zijn in 2024 tientallen varkensbedrijven besmet geraakt. Inmiddels is het virus hier redelijk onder controle, maar zeker niet weg. Na de uitbraken in Duitsland aan de grens met Polen dook AVP ineens op in Frankfurt. Hier zijn tot nu toe ruim 2.000 besmettingen bij wilde zwijnen en op tien varkensbedrijven vastgesteld. Hoe de deelstaat Noordrijn-Westfalen aan AVP komt, is op dit moment nog niet bekend. De grote vraag is: hoe kom je er weer vanaf? Want de ziekte is dodelijk voor dieren én voor de handel. Landen kunnen de grenzen sluiten, waardoor export onmogelijk is. Varkensbedrijven in de getroffen gebieden komen maar zeer moeizaam van hun dieren af, ondanks alle extra controles in Duitsland.

Maar zijn wij er in Nederland klaar voor als het eenmaal zover is? Kun je eigenlijk als land wel klaar zijn voor een uitbraak van een dierziekte met zulke grote gevolgen? De hoge bioveiligheid en strikte hygiëneprotocollen die we in de varkenshouderij naleven, maken de verspreiding van AVP wel lastig. Daarnaast is de ziekte minder besmettelijk dan bijvoorbeeld mond-en-klauwzeer. Maar AVP buiten Nederland houden is erg moeilijk en heeft continu aandacht nodig. Laten we alert blijven. Niet alleen bij de varkensbedrijven, maar ook op andere agrarische bedrijven.

AVP in 1986 voor het laatst in Nederland

Het is al een tijd geleden, maar in 1986 heeft Nederland voor het laatst met AVP te maken gehad. Twee bedrijven in Zuid-Holland werden getroffen met het virustype AVP dat toen in Europa rondging. De bedrijven zijn geruimd en sinds dat moment was er geen nieuwe uitbraak in Nederland.

Een beetje geluk? Misschien wel. Maar vooral ook een groot compliment voor het strikt naleven van de bioveiligheid op de bedrijven. Dat mag ook wel eens gezegd worden!