‘Een bedrijf neerzetten om trots op te zijn’

Emiel Koskamp bouwt een vrijlevenstal en haalt alle melkkoeien naar een locatie. Martijn Zevenbergen heeft in de zonne-energiebranche te maken met vraaguitval en een nieuwe werkelijkheid. Ze staan allebei voor een uitdagend jaar.

Melkveehouder Emiel Koskamp en zonnepanelenboer Martijn Zevenbergen zijn geen onbekenden van elkaar. In 2011 is Johan Koskamp – de vader van Emiel – een van Zevenbergens eerste drie klanten in de agrarische sector. “Sterker nog: ik had tot dan toe alleen particuliere klandizie. Toen de eerste zonnepanelen al op de stal van Koskamp lagen, was er op het industrieterrein van Aalten nog geen paneel te bekennen. De agrarische sector is op die manier ongelooflijk belangrijk voor me geweest”, zo vertelt Zevenbergen.

“Ik sta er toch wel van te kijken dat wij er eerder bij waren dan de bedrijven op het industrieterrein”, zo reageert Emiel Koskamp. Hij hoort het verhaal van zijn collega-ondernemer met een glimlach aan. De jonge melkveehouder straalt veel positivisme uit. Net als zijn vader deinst ook hij er niet voor terug om nieuwe dingen te proberen en afwijkende keuzes te maken. De ontwikkeling en bouw van een vrijlevenstal is daar misschien wel het beste voorbeeld van.

In de vrijlevenstal staat dierenwelzijn voorop. Tijdens een excursie met de agrarische jongeren in 2015 raakt Koskamp in de ban van het vrijloopstalsysteem. “Het is onnatuurlijk dat een koe achteruitlopend uit een box moet stappen”, stelt Koskamp. De afgelopen jaren is hij voortdurend aan het kijken naar de juiste uitvoering van de nieuwe stal. Het is puzzelen geblazen. “Er zijn niet veel vergelijkbare stallen. Dat maakt het lastig om tot de juiste keuzes te komen.”

_{Tekst gaat verder onder foto}

Raakvlakken

Koskamp en Zevenbergen hebben als ondernemers meerdere raakvlakken, zo blijkt tijdens deze ontmoeting. Ze opereren vanuit hun passie en streven niet naar het hoogste economische rendement. Zevenbergen: “Ik wil een bedrijf neerzetten om trots op te zijn. Ik wil er mijn brood mee verdienen en heb niet de intentie om mijn onderneming te verkopen. Wat moet ik daarna gaan doen?” Koskamp knikt instemmend. “Dit geldt voor mij net zo.”

Koskamp en Zevenbergen willen kwaliteit leveren en grip houden. Werken met personeel moet overzichtelijk zijn én dat vooral ook blijven. Zevenbergen: “Bij het installeren van zonnepanelen moet elke verbinding goed zijn. Het hoeft maar een keer fout te gaan en je hebt brand.” Koskamp liep stage op een grootschalig buitenlands bedrijf met 1.500 koeien. Weliswaar een mooie ervaring, maar voor hem geen ideaalplaatje. “Als boer ben je dan meer een manager dan dat je zelf met de koeien bezig bent. Ik zag mezelf ook niet emigreren. Je laat je sociale leven dan voorgoed achter je.”

Ondernemen zonder tussenhandel is voor Koskamp en Zevenbergen niet vreemd. Sinds 2021 heeft Koskamp een onbemande boerderijwinkel met melktap in gebruik. “Er is een toenemende vraag naar onze producten. Consumenten in onze regio steunen lokale ondernemers. Men kan zien hoe we onze dieren houden. Daar zijn we ook open en eerlijk over”, zegt Koskamp.

Met veel klanten in de regio herkent Zevenbergen zich in het verhaal van zijn tafelgenoot. Met zijn zonnepanelenbedrijf heeft hij van het uitschakelen van de tussenhandel een verdienmodel gemaakt. Zevenbergen koopt geen kant-en-klare zonnepanelen en omvormers in. Door materialen slim in te kopen en zijn producten zelf te ontwerpen, creëert hij meerwaarde. “Dat is de kracht van ons bedrijf. Met deze werkwijze houd ik bovendien invloed op de kwaliteit en kan ik tien jaar garantie aanbieden.”

Negatief sentiment

Als pionier in de zonne-energiemarkt is Zevenbergen er vroeg bij. Hij ziet de markt opkomen, floreren en uiteindelijk ook wegzakken. De tijden in de zonnepanelenbranche zijn duidelijk veranderd. “Rondom zonnepanelen is sprake van veel negatieve emotie. Dat is heel hard gegaan”, zegt Zevenbergen. Hij is nog altijd overtuigd van de voordelen van zonnepanelen. “Stroomverkoop levert minder op, maar met zonnepanelen blijf je gewoon kosten besparen. Dat blijft zo als de salderingsregeling wegvalt. Het is zaak om je eigen opgewekte energie overdag zo slim mogelijk te gebruiken.”

Zevenbergen heeft een duidelijke visie. Zonneweides en grootschalige accu’s passen daar niet in. “Zonneweides vind ik stompzinnig. Ze sluiten niet aan op de vraag. Je moet produceren naar gelang je verbruik.” Zevenbergen heeft grote twijfels of agrarische ondernemers er goed aan doen om massaal in energieopslag te investeren. “Leveranciers proberen het eerdere succes van zonnepanelen te kopiëren. Maar het is een andere tak van sport. Met accu’s produceer je geen stroom. Het verdienmodel van accu’s wordt opgetuigd met aannames. Dat vind ik veel te grillig. Je bent afhankelijk van de markt. Ik wil geen loze beloftes doen en adviseer op basis van verwacht rendement. Emiel, jij kan je geld in mijn ogen echt wel beter besteden.”

“Met al onze plannen is een accu niet het eerste waar we nu aan denken”, zo reageert Koskamp. De melkveehouder luistert aandachtig naar het verhaal van Zevenbergen. Zelf heeft hij ook gemerkt hoe het sentiment in een sector kan omslaan. De melkveehouderij krijgt het in het stikstofdebat flink te verduren, met alle gevolgen van dien. “Ik ben gestopt met het lezen van alle negatieve verhalen en richt me op onze eigen plannen.”

Zevenbergen heeft bewondering voor de afwijkende keuzes van Koskamp. “Jij blijft kansen zien, waarbij je inzet op dierenwelzijn en het scheiden van meststromen. Deze stal – een overdekte zandbak – is in feite jouw antwoord op de vraag waar de sector naartoe moet.”

Koskamp prijst zich gelukkig met de ontwikkelruimte van zijn bedrijf. “Wij hebben ook de mogelijkheid om dit te doen. Ons bedrijf ligt niet in de buurt van een natuurgebied en de vergunning is zonder bezwaren verleend. Sommige collega-melkveehouders zitten in een heel andere situatie.”

Saamhorigheid

Koskamp ziet andere melkveehouders duidelijk als collega’s. “Wij zijn aangesloten bij verschillende studiegroepen en wisselen kennis uit. Er is sprake van saamhorigheid.” Dat is in de zonnepanelenbranche wel anders, zo zegt Zevenbergen. “De agrarische sector heeft het uitwisselen van kennis beter georganiseerd. Wij komen onze collega’s enkel tegen bij offertetrajecten.”

Voor beide ondernemers is 2025 een uitdagend jaar. Koskamp richt zich op de stalbouw. In maart wil hij de eerste koeien overplaatsen naar de nieuwe stal. In juni volgen de dieren van de andere locatie. De geraamde bouwkosten van de nieuwbouw bedragen €5.000 per koe. “Dat is exclusief renovatie van de ligboxenstal en het inpassen van de nieuwe robots. Dat wordt ook nog een hele operatie”, zegt Koskamp.

Voor Zevenbergen is het zaak om mee te bewegen met de vraag en om te gaan met de nieuwe werkelijkheid. Van de eerdere zes medewerkers zijn er nu nog twee over. “Ik weet niet of ik hen de komende maanden aan het werk kan houden.” Het aantal nieuwe montageklussen is duidelijk afgenomen. Zevenbergen richt zich meer op uitbreiding van bestaande projecten, onderhoud en service.

In de neergaande markt zijn er ook voor hem zeker lichtpunten. Door de toonaangevende leverancier SolarEdge is Zevenbergen Zonne-energie uitgeroepen tot Installer Plus, als erkenning voor kennis en kwaliteit. “Daar ben ik enorm trots op. Het is voor mij de kers op de taart”, zegt Zevenbergen.