‘De magie van een groot bedrijf’

Ruim 10.000 liter per koe, een bedrijf met 400 koeien of 1.000 hectare akkerbouw, een nieuwe stal nog groter dan de vorige… Zulke verhalen in Boerderij en op onze website worden grif gelezen. Geld verdienen met een minicamping spreekt lezers over het algemeen minder aan dan investeren in 10 melkrobots.

Wat is toch die eeuwige magie van veel en groot? Daar vraag ik boeren regelmatig naar en het blijkt geen makkelijke vraag. Of beter gezegd: het blijkt niet makkelijk om erop te antwoorden. Want hoezo zou je niét groot willen? Het lijkt een vanzelfsprekende richting: groot, groter, grootst. Veel, meer, nog meer, meest.

Word je gelukkig van groei?

Groot en veel dwingen bewondering af. Groot is ook nuttig, zo heeft de geschiedenis geleerd. Immers, zij die groeiden zijn er nog, terwijl de kleintjes allang verdwenen zijn.

Goede ondernemers

Groot en veel zijn synoniem geworden voor succes. Wie ooit begon met 40 koeien en er nu 300 melkt, poeh hee, dat is niet niks. Een lapje grond van 2 hectare en nu 100 hectare onder de ploeg hebben, dat dwingt respect af. Zeugen met 30 biggen aan het uier, knap gedaan. Alleen goede ondernemers boksen zoiets voor elkaar, is de gedachte. En omdat iedereen graag een goede ondernemer wil zijn, is groeien de knop waar je aan moet draaien.

Ik ga niet mee in de gedachte dat een grote ondernemer per definitie ook een goede ondernemer is

Ik snap het ergens wel en ja, laten we eerlijk zijn, het is ook indrukwekkend om een paar honderd koeien aan het voerhek te zien. En ik kan me best voorstellen dat het heel uitdagend is om groot en veel te managen. Maar ik ga niet mee in de gedachte dat een grote ondernemer per definitie ook een goede ondernemer is. Laat staan een gelukkige ondernemer.

Natuurlijk ken ik de argumenten dat je als boer wel moet groeien om de kostprijs per eenheid product binnen de perken te houden. Maar ijdelheid en status spelen zeker mee, al zal geen boer dat snel toegeven. Ondernemers zijn bij voorkeur ongevoelig voor dat soort emoties, in elk geval naar de buitenwereld toe.

Structureel gelukkig

Ik kwam een interessant onderzoek tegen van de Amerikaanse Princeton University en het Duitse Max Planck Institute, toch niet de minste. Zij keken naar het geluksgevoel dat gepaard gaat met veel, meer, verder en groot. Niet alleen boeren worden er blij van, maar mensen in het algemeen. Dat gevoel is echter maar tijdelijk, zo blijkt, want het went snel. En mede daarom is er de drang om nog groter te groeien, nog meer te willen, nog sneller te gaan. Om opnieuw dat geluksgevoel te ervaren. Maar, zo bleek ook, structureel gelukkig word je er niet van.

Geluk zit hem in goede relaties met anderen

Uiteraard is ook onderzocht waar je dan wel gelukkig van wordt. Op Harvard-universiteit loopt hier al tachtig jaar een studie naar. Keer op keer blijkt dat je niet echt gelukkig wordt van een nog groter bedrijf, een hele grote auto, heel veel geld op de bank of een heel groot huis. Geluk zit hem in goede relaties met anderen. Met familie en buren, met collega’s en leden van de studieclub.

Denk nu niet dat ik groei wil verbieden. Die keus moet iedereen voor zichzelf maken. Maar houd de onderderlinge relaties in de gaten. Als het daar rommelt, kan zelfs het grootste bedrijf dat niet compenseren.