AlgemeenAchtergrond

Boeren Lopikerwaard vrezen hoger waterpeil

Om bodemdaling tegen te gaan, zou het waterpeil in de Lopikerwaard omhoog moeten. Boeren in de Utrechtse streek verzetten zich tegen dit voorstel van Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden. Een hoger peil brengt volgens hen onacceptabele schade toe aan grasland en akkers. Het waterschap worstelt met een oplossing.

Waterschappen – of hoogheemraadschappen – bekijken eens in de tien jaar of de peilbesluiten in een gebied nog voldoen. Door de jaren heen kan aanpassing van de slootpeilen nodig zijn voor natuur, bebouwing en/of landbouw. Ook in de Lopikerwaard (Groene Hart) is dat het geval, vertelt projectleider Linda Nederlof van Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden. ”De provincie en het waterschap hebben de agrarische droogleggingsnormen aangepast en richten zich de laatste jaren op het tegengaan van bodemdaling. Dat kan door de waterstand te verhogen.”

Het waterschap hield in augustus twee bijeenkomsten in de Lopikerwaard om boeren te informeren. In een deel van de polder zou het peil fors omhoog moeten, omdat de omschrijving van de grondsoort is veranderd. In 2008 is in een deel van de Lopikerwaard de definitie ’klei op veen’ gewijzigd in ’veengrond’. Voor veen geldt een veel hogere waterstand. Voor klei op veen geldt 60 tot 80 centimeter onder maaiveld, voor veengrond is dat 45 tot 55 centimeter.

Onder de boeren in de Lopikerwaard is onrust ontstaan, vertelt Erik van der Scheer, melkveehouder in de Lopikerwaard en bestuurslid van LTO Zuid-West Utrecht. Hij voorziet veel problemen voor agrarische bedrijven als de sloten hoger komen te staan. Zelf verwacht de melkveehouder dat hij delen van zijn grasland bij te veel nattigheid niet meer kan gebruiken. ”De draagkracht van het land wordt minder. Delen zijn straks helemaal niet meer voor beweiding geschikt. Op andere delen komt schade door meer vertrapping.” Naast melkveebedrijven krijgen ook fruitteelt- en akkerbouwbedrijven last van de hogere waterstand.

Wat Van der Scheer verbaast is dat het voorstel over het peilbesluit ingaat tegen andere maatregelen rond de waterhuishouding. ”In 2008 is de ruilverkaveling Lopikerwaard afgesloten. In dat traject zijn de peilen vastgelegd en is geïnvesteerd in betere ontwatering”, vertelt hij. ”Als boeren betalen wij daar jarenlang ruilverkavelingslasten voor. Vreemd dat drie jaar later alsnog de peilen worden herzien.”

Nederlof stelt dat de ruilverkaveling al in 1978 is begonnen. Afspraken over peilen die in het ruilverkavelingstraject zijn gemaakt, zijn al dertig jaar oud. ”Inmiddels zijn de inzichten veranderd en is er meer aandacht voor bodemdaling en daaruit voortkomende problemen.”

Volgens de projectleider is het voor het waterschap een hele worsteling om een goede oplossing te bedenken voor de huidige situatie. ”Het gaat om een streek van 14.000 hectare met een paar honderd peilgebieden. Naast het remmen van de bodemdaling wil het waterschap de kans op wateroverlast zo veel mogelijk beperken. Dat pleit juist voor het handhaven van de huidige peilen.” Omdat het waterschap een goede afweging wil maken, is een concept-besluit uitgesteld naar voorjaar 2012.

Het waterschap bekijkt volgens Nederlof de bezwaren van de boeren zorgvuldig. ”Sommige mensen hadden bij de bijeenkomsten in augustus het idee dat wij een besluit kwamen uitleggen, maar was slechts een voorstel. We proberen juist alle meningen te laten meewegen”, zegt de projectleider. Dat gebeurt in sommige gevallen met huiskamerbijeenkomsten. Nederlof: ”We zitten dan om tafel met alle mensen uit een gebied die een specifiek probleem krijgen door een hogere waterstand, zoals de fruittelers.” Overigens gelden vergunningen voor onderbemaling, waarbij de boer zelf water wegpompt van een deel van zijn land. Het waterschap is daar geen groot voorstander van. ”Maar wie recht heeft op een vergunning krijgt die ook straks nog”, zegt Nederlof.

Van der Scheer beaamt dat alle agrariërs de kans krijgen hun grieven over de peilverhoging te uiten. Niettemin blijven ze volgens hem wantrouwig. ”Niemand had verwacht dat het waterschap met zo’n extreem voorstel over het waterpeil zou komen. Daarom kijken we ook zeer kritisch naar het vervolg. Ik hoop dat in elk geval is doorgedrongen dat er geen draagvlak voor een extreme waterpeilverhoging is. Goede ontwatering is voor de landbouw nu eenmaal van levensbelang.”

Complex probleem
In het Groene Hart bestaat de bodem uit veen. Veen is weinig draagkrachtig en gevoelig voor bodemdaling. Dat leidt onder andere tot verzakkende bebouwing en waterkwaliteitsproblemen. Hoe lager de grondwaterstand, hoe verder het veen zakt. Het oplossen van bodemdaling is een complex probleem. De landbouw heeft juist baat bij lagere waterstanden. Daarom is al in veel polders zoals de Krimpenerwaard, Vijfheerenland en Groot Mijdrecht Noord, discussie ontstaan over de vraag of en hoe de waterpeilen omhoog moeten. De provincies Utrecht, Noord-Holland en Zuid-Holland nemen maatregelen om bodemdaling tegen te gaan en alternatieve landbouw te stimuleren.

Beheer
WP Admin