Blauwtong-expert Van Rijn: boostervaccinatie schapen kan zinvol zijn

Viroloog en blauwtong-expert Piet van Rijn (Wageningen Bioveterinary Research) denkt dat het verstandig kan zijn om schapen die nog maar één inenting tegen blauwtong gehad hebben, een boostervaccinatie te geven. Dat zei hij donderdag 8 augustus in een webinar van Royal GD over de actuele blauwtongsituatie.

Bij koeien wordt het vaccin sowieso twee keer toegediend. Met de huidige agressieve blauwtong 3-variant denkt Van Rijn dat het ook voor schapen, die bij twee van de drie toegestane noodvaccins één prik krijgen, zinvol kan zijn om deze een herhaling te geven. “Een tweede vaccinatie zal de bescherming verhogen en het geheugen van het immuunsysteem aanwakkeren om langer bescherming te bieden”, aldus Van Rijn. Bij schapen moet dit zeker niet eerder dan drie weken na de eerste vaccinatie gebeuren zegt hij, en liever nog vier of vijf weken later.

Syva, de fabrikant van het vaccin dat als eerste werd toegestaan hier, zei eerder deze week desgevraagd zich niet uit te kunnen laten over een boostervaccinatie omdat het geen andere toediening kan aanbevelen dan de wijze waarop het vaccin door de autoriteiten is goedgekeurd. Zogenoemd ‘off label use’ mag een fabrikant niet aanraden.

Virus uitroeien wordt moeilijk

Van Rijn en GD-experts herhaalden in het webinar het advies om te vaccineren, hoewel gevaccineerde dieren in het veld ook duidelijk ziek worden van blauwtong. “Ons enige middel is om te vaccineren”, zei Van Rijn. “We zijn pas in augustus, knutten (die het virus verspreiden, red.) vliegen waarschijnlijk tot diep in november.” Hij vreest dat uitroeien dit jaar moeilijk gaat worden en het virus ook volgend jaar waarschijnlijk de kop gaat opsteken.

Het aantal uitbraken neemt momenteel exponentieel toe. Volgens de laatste update van NVWA stond donderdag 8 augustus de teller op 2.259 locaties waar het virus is vastgesteld. Dat zijn ruim 500 meer dan bij de laatste update maandag 5 augustus, een forse toename.

Sterftecijfers lager dan vorig jaar

GD ging in het webinar ook in op wat op besmette bedrijven te zien is, daarbij benadrukkend dat dit een momentopname is, en de situatie en cijfers kunnen veranderen naarmate de uitbraak vordert. Vorige week bracht het daarover al een aantal eerste inzichten, waarbij de sterftecijfers op de door GD onderzochte bedrijven tot zover lager zijn dan in 2023 maar dieren wel snel en zeer ernstig ziek kunnen worden. Bij schapen ziet de dienst veel kreupele dieren, meer dan vorig jaar. Tussen bedrijven onderling zijn grote verschillen.

Dat blijkt ook uit de eerste resultaten van een enquête die GD houdt onder veehouders die verschijnselen van het virus zien bij hun dieren. Deze kan nog steeds ingevuld worden, en gaat dus om voorlopige resultaten. Van de schapenbedrijven die vorig jaar ook blauwtong hebben gehad en tot zover hebben meegedaan aan de enquête, zegt de helft dat het nu minder ernstig is. 41 van de 138 bedrijven melden dat het hetzelfde is, bij 12 is het nu juist ernstiger.

88% van de schapenhouders die tot nu toe heeft meegedaan aan de enquête heeft zijn dieren laten vaccineren. Bedrijven met verschijnselen zien tot nu toe bij gemiddeld 23,7% van de schapen verschijnselen, gemiddeld is op die bedrijven 4,2% van de dieren gestorven nadat zij verschijnselen vertoonden.

Variatie tussen bedrijven onderling

Onder de rundveehouders die hebben meegedaan zijn 124 bedrijven die hebben aangegeven hoeveel verschijnselen zij zien. Bij deze rundveehouders heeft gemiddeld zo’n 12% van de dieren verschijnselen, al is ook hier enorme variatie tussen bedrijven onderling. Van de 135 bedrijven die hebben aangegeven dat ze verschijnselen zien, hebben 23 volledig gevaccineerd, 51 nog onvolledig en 54 niet.

Bij de groep rundveehouders zijn 51 bedrijven die het virus vorig jaar ook gehad hebben en nu opnieuw. 22 daarvan zeggen dat het nu minder ernstig is, 23 dat het even ernstig is en 4 dat het ernstiger is.

Een aantal algemene tips van GD: wie nu gaat vaccineren, gebruik één naald per dier. Naalden kunnen blauwtong op dezelfde manier verspreiden als knutten dit zouden doen. Opstallen met goede en veel ventilatie kan helpen om dieren te beschermen, blijkt uit cijfers over vorig jaar. Van het gebruik van insecticiden is vorig jaar geen effect gezien.