ACM dwingt Lactalis Leerdammer melkprijs voortaan met boeren af te stemmen

ACM legt Lactalis Leerdammer dwangsom op voor eenzijdige melkprijswijziging. Boeren krijgen inspraak in nieuwe prijsafspraken voor eerlijke handelspraktijken.

De Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft een last onder dwangsom opgelegd aan Royal Lactalis Leerdammer vanwege het overtreden van de wet tegen oneerlijke handelspraktijken. De zuivelverwerker krijgt een dwangsom van ruim €1 miljoen opgelegd.

ACM stelt dat Lactalis Leerdammer maandelijks de melkprijs eenzijdig wijzigt, zonder dat er afspraken zijn tussen leverancier en afnemer over hoe die melkprijs wordt bepaald. Dit is in strijd met de wetgeving tegen oneerlijke handelspraktijken voor de landbouw- en voedselketen.

De ruim 400 boeren, verenigd in Leveranciersvereniging Leerdammer Collectief, hebben meerdere klachten ingediend bij de ACM over hun afnemer. ACM laat weten andere klachten over de leveringsvoorwaarden te hebben afgewezen. Deze klachten gingen onder meer over het delen van gegevens via JoinData, aldus een woordvoerder.

Boeren krijgen inspraak in transparant melkprijssysteem

Lactalis Leerdammer krijgt van de ACM drie maanden de tijd om de leveringsvoorwaarden aan te passen wat betreft de melkprijs. ACM geeft aan dat dit kan door het “opnemen van een transparant en objectief prijssysteem”, waarbij boeren weten welke factoren worden meegewogen voor de melkprijs en hoe zwaar die wegen. De zuivelverwerker moet deze nieuwe voorwaarden eerst ter goedkeuring voorleggen aan zijn melkleveranciers, zodat zij hierover kunnen onderhandelen.

Als Lactalis Leerdammer zich hier niet aan houdt, moet het bedrijf dwangsommen betalen tot een maximum van €1.050.000. ACM geeft aan bereid te zijn om mee te denken over nieuwe voorwaarden die niet in strijd zijn met de wetgeving tegen oneerlijke handelspraktijken.

Lactalis reageert en gaat in beroep

Lactalis Leerdammer laat vandaag, maandag 23 september, in een eerste reactie op het ACM-besluit weten zijn melkprijssysteem in Nederland transparanter te willen maken. Het bedrijf wil in oktober gesprekken voeren met de vertegenwoordiging van melkveehouders en stuurt de betreffende melkveehouders maandag een uitnodiging.

Tegelijkertijd gaat de zuivelverwerker in beroep tegen het besluit van de ACM, om “de interpretatie die de ACM aan de wet geeft te toetsen”, aldus Lactalis Leerdammer op zijn website. Een andere reden is dat Lactalis verwacht de opgelegde termijn van drie maanden niet te halen. Het bedrijf geeft aan meer tijd nodig te hebben om een nieuwe melkprijssystematiek te ontwikkelen. ACM laat weten dat de organisatie eerst bezwaar kan maken bij de ACM zelf en daarna in beroep kan gaan bij de rechtbank in Rotterdam.

ACM wil niet zeggen of ook andere zuivelverwerkers en hun melkprijssystematiek worden onderzocht. De autoriteit doet nooit uitspraken over lopende onderzoeken. Wel roept de autoriteit boeren op om zich te melden als zij soortgelijke situaties in hun sector zien.

Wet versterkt positie van boeren

De wet Oneerlijke handelspraktijken landbouw- en voedselvoorzieningsketen (OHP) is bedoeld om de onderhandelingspositie van boeren, tuinders en vissers te versterken tegenover grotere afnemers in hun keten. In 2021 is de wet in werking getreden. De wet verbiedt het eenzijdig wijzigen van contracten, maar ook andere zaken zoals het te laat betalen van (bederfelijke) producten of het kort van tevoren annuleren van de afname van bederfelijke producten.

In Nederland is tot nu toe één andere zaak geweest in het kader van de OHP. Hierbij is verwerker Vion op de vingers getikt, eveneens voor het eenzijdig wijzigen van contracten. Vion heeft toen zijn contracten aangepast. ACM hoopt dat de voorbeelden van Vion en Lactalis Leerdammer laten zien dat meldingen van boeren over oneerlijke handelspraktijken wel degelijk impact kunnen hebben.

Arla vrijgesproken dankzij coöperatiesysteem

In Duitsland zijn de melkprijzen van zuivelverwerker Arla twee jaar geleden onderzocht in het kader van de wetgeving rondom oneerlijke handelspraktijken. Deze wet is ongeveer drie jaar geleden door alle EU-landen verplicht ingevoerd. Arla werd echter volledig vrijgesproken, met name vanwege de coöperatiesystematiek.

De klacht van leveranciers was dat Arla zijn voorschot had verlaagd om hogere kosten, onder andere voor brandstof, door te berekenen. De Duitse toezichthouder BLE wees erop dat boeren uiteindelijk zelf toestemming geven aan het management om de melkprijs te verlagen, omdat het een coöperatie is. Ook kon Arla de afname niet verlagen om de kosten op een andere manier te drukken. Er is immers een afnameplicht. Bovendien: linksom of rechtsom delen de leden van de coöperatie zowel de winst als de kosten, zo constateerde BLE.