Aardappelprijzen gekelderd, ‘dit is de keerzijde van medaille’

Een jaar geleden werden in mei en juni recordprijzen betaald voor vrije aardappelen. Dit jaar zijn de prijzen sinds medio februari gekelderd. En het einde lijkt nog niet in zicht. “Dit zagen we niet aankomen”, zegt Jacob-Jan Buth van de Verenigde Telers Akkerbouw (VTA).

Aardappeltelers kijken met zorg naar de dalende noteringen voor fritesaardappelen. En met verbazing. De aardappelprijzen zijn sinds medio februari gekelderd van €30,00 tot €38,00 per 100 kilo naar €11,00 tot 17,50 deze week voor fritesaardappelen categorie 1 bij PotatoNL. Het Belgische Belgapom noteerde vrijdag 25 april zelfs €10,00 voor 100 kilo Fontanes.

Ook voor akkerbouwer en aardappelwoordvoerder van de Verenigde Telers Akkerbouw (VTA), Jacob-Jan Buth, kwam de kentering in de markt als een verrassing. “Dit zagen we niet aankomen”, zegt Buth. En het einde van de prijsdaling lijkt nog niet in zicht. “De beurzen blijven zakken.”

Dalende verkopen fritesfabrieken

De export van aardappelen zit tegen en de fritesfabrieken geven signalen af van dalende verkopen. Ook al draaiden de fabrieken in maart op volle toeren. Buth wil niet speculeren over de oorzaken. Maar constateert wel dat de groei van het aardappelareaal tegen grenzen aanloopt.

Vorig jaar groeide het aardappelareaal in Frankrijk, Duitsland, Nederland en België met zo’n 7% naar 558.414 hectare.  Volgens de Noordwest-Europese federatie van aardappeltelers (NEPG) nam de aardappeloogst in deze vier landen in 2024 toe naar 24,7 miljoen ton.

En die areaalgroei zet dit jaar door, verwacht de NEPG, mede door een gebrek aan alternatieven voor telers. Reden voor de NEPG om telers al vroeg te waarschuwen voor dreigende overproductie. Buth waagt zich niet aan prognoses over het aardappelareaal in Nederland in 2025. Dat kan averechts werken in een tijd dat de prijzen al zo onder druk staan.

Meer aardappelen in schuur

En er liggen nog veel aardappelen in de schuur, blijkt uit de jongste voorraadinventarisatie van de VTA. De VTA telt zo’n 750 leden die samen goed zijn voor ongeveer 30% van het areaal aardappelen in Nederland.

VTA-telers hadden medio april nog bijna de helft van de aardappeloogst in de schuur liggen. Veel aardappelen zijn al verkocht. Van de voorraad aardappelen die nog in de opslag ligt is 67% verkocht. Maar er liggen in tonnen gerekend meer aardappelen in de schuur dan vorig jaar rond deze tijd (+15%), al is die hoeveelheid wel lager dan het vijfjarig gemiddelde. Ook de hoeveelheid vrije aardappelen die nog niet zijn verkocht, is groter dan vorig seizoen (+15%).

Telers jaar geleden spekkoper

Vorig jaar waren de telers die in mei en juni nog vrije aardappelen hadden liggen spekkoper. Toen schoten de aardappelprijzen omhoog van ruim €40,00 per 100 kilo in april naar recordprijzen van €65,00 in juni. Maar de lente in 2024 was, in tegenstelling tot dit jaar, extreem nat. Telers konden pas veel later aan de slag op het land om te poten.

Ook lagen er toen minder aardappelen in de bewaring omdat een deel van het areaal door het extreem natte najaar van 2023 niet geoogst kon worden. Dit jaar is er door de droge lente juist heel vroeg gepoot. De uitgangspositie is dit voorjaar gewastechnisch uitstekend. De grond is goed, het pootgoed idem, zegt Buth. Het moet allemaal nog groeien, maar de goede start is het tegenovergestelde van het beeld van vorig voorjaar toen de laarzen in de klei bleven steken.

Geen prettig verhaal

Een warme, droge zomer kan nog wel eens een rol gaan spelen, evenals de stijgende temperaturen die dezer dagen worden verwacht. Want telers hebben de aardappelen tot nu toe goed koel kunnen houden in de bewaring, maar wat gaan zomerse temperaturen die verwacht worden begin mei betekenen voor de kwaliteit en het aanbod van aardappelen, vraagt Buth zich af.

Maar zover is het nog niet. De prijsdaling is nog niet stopgezet. Het is in tegenstelling tot voorjaar 2024 geen prettig verhaal voor de telers met veel vrije aardappelen. “Dit is de keerzijde van de medaille.”