Ventilatoren verhogen de melkproductie én het bedrijfsresultaat

De temperaturen stijgen weer en dat heeft invloed op de melkproductie. Een goed ventilatieplan houdt de melkproductie op peil, maar dat kost geld. Maar hoe vul ik dat in en wat brengt het op. En kan ik ook nog besparen ?

Hittestress

Al vanaf 20° Celsius zijn productieve koeien gevoelig voor hittestress en worden de eerste gevolgen zichtbaar. De voeropname wordt minder, wat weer invloed heeft op de vruchtbaarheid, leidt tot een slechtere uiergezondheid en een melkproductie die langzaam minder wordt. Juist op dat moment kunnen ventilatoren er voor zorgen dat de nadelige gevolgen van hittestress voorkomen worden.

We refereren aan een interessant artikel hierover in het Duitse magazine blad Masterrind, waar een praktijkonderzoek interessante gegevens oplevert.

Hier hebben ze een praktijkonderzoek gedaan onder 98 melkveebedrijven met in totaal 42.926 melkkoeien. In het tijdsbestek van het 4e kwartaal van 2019 tot het 3e kwartaal van 2020 werden de melkproductiegegevens en de uiergezondheid bijgehouden en werden de bedrijven onderverdeeld in:

1. Geen ventilatoren
2. Ventilatoren boven de voergang
3. Ventilatoren boven de ligboxen
4. Ventilatoren boven de voergang en de ligboxen.

_{Tekst gaat door onder de tabel}

Invloed van ventilatoren op melkproductie

Het is heel duidelijk dat bedrijven met ventilatoren betere resultaten laten zien dan bedrijven zonder ventilatoren. Vooral het lagere celgetal en verminderde mastitis (dus de uiergezondheid) bij het gebruik van ventilatoren vallen op, maar ook een hogere melkproductie en een hogere persistentie van de koe. Dat is het vermogen van de koe om na de piekproductie de melkproductie te handhaven.

De lagere persistentie en slechtere uiergezondheid bij bedrijven zonder ventilatoren is vooral te wijten aan hittestress tijdens de zomermaanden. De voeropname nam af en daardoor de pH-waarde in de pens, wat tot pensverzuring (pensacidose) kan leiden. Het verstoort de normale voeropname en zal de melkproductie negatief beïnvloeden.

Ook een daling van het melkvetgehalte is een direct gevolg van hittestress en pensverzuring. Op langere termijn kan dit leiden tot kreupelheid, verminderde vruchtbaarheid en meer algemene gezondheidsproblemen.

Vergeet de droogstaande koeien niet!

De zomermaanden worden steeds warmer en houden langer aan. Om de negatieve gevolgen hiervan te vermijden, wordt er steeds meer naar oplossingen gezocht en advies gevraagd rondom het thema “koelen van de koe”. Niet alleen de melkgevende dieren zijn belangrijk, maar ook de droogstaande koeien. Ook deze categorie heeft last van hittestress met een verminderde voeropname tot gevolg. Zij laten daarna een lagere melkproductie zien dan er genetisch mogelijk was, zoals te zien in de tabel hieronder. Duidelijk zien we hier de invloed van een juiste ventilatie waarmee de basis wordt gelegd voor een optimale start van de lactatieperiode.

_{Tekst gaat door onder de tabel}

Positie van de ventilatoren

Hangen de ventilatoren alleen boven de voergang, dan bestaat de kans dat op warme dagen de koeien meer bij het voerhek verblijven en minder liggen, wat tot een lagere melkproductie leidt en soms tot klauwproblemen.

Hangen de ventilatoren alleen boven de ligboxen, dan zien we een hoger celgetal en een hoger percentage mastitis, veroorzaakt door een langer verblijf in de boxen. Dan zal ook de vreettijd verminderen en ook dan kan de melkproductie iets achter blijven.

Ventilatie in de hele stal

Het heeft dus zin om in de praktijk zowel boven het voerhek en boven de ligboxen ventilatoren te installeren. Dit leidt tot een hogere melkgift, hogere piekproductie bij de vaarzen en een hogere persistentie. En de stalomgeving wordt optimaal gebruikt, er zijn geen “dode” hoeken. Ventilatie in de gehele stal is dan ook het beste.

Vooral in de zomermaanden kunnen ventilatoren hittestress verminderen en een hogere melkproductie laten zien, het dierwelzijn wordt bevordert en de uiergezondheid verbetert. Je koeien betalen de investering in ventilatoren dubbel terug.

Kosten besparen

Ventilatoren hebben een prijs en het is belangrijk om de voor- en nadelen goed af te wegen. Niet alleen de investering is belangrijk, maar vooral de dagelijkse kosten die met deze investering te maken hebben. Een energie-efficiënte ventilator kan een kostenverschil van € 200 tot € 350 per jaar per ventilator uitmaken!

Een goede installatie, compleet met energie-efficiënte, direct aangedreven ventilatoren en automatische regeling kost in deze dure tijd al gauw € 1.500 per ventilator. Dat lijkt vrij duur, maar deze uitgave is éénmalig. Door besparingen op de dagelijkse kosten kan de investering sneller terugverdiendworden. Een stroomverbruik van maar 530W/h op de maximale stand tegenover een verbruik van 1,1 kW/h van een “goedkopere” ventilator scheelt op jaarbasis al € 313 netto. En er zijn geen onderhoudskosten aan lagers, riemen en poelies.

Rekenvoorbeeld

Stel je hebt een stal met 110 ligboxen en daarvoor zijn totaal 10 ventilatoren (voergang en ligboxen) voorzien, dan is de investering € 15.000. Afschrijven kan in 5 jaar. Dat is € 3.000 per jaar. Bij 2.500 draaiuren per jaar en een kWh-prijs van € 0,22 komt dit neer op omgerekend € 291,50 per ventilator per jaar bij alleen maar volle capaciteit. Gemiddeld zal dit rond de € 200 liggen, de ventilatoren draaien immers niet altijd op volle capaciteit.

Dan de totale kosten per jaar: de afschrijving bedraagt € 3.000. Het stroomverbruik is maximaal 291,50 x 10 = € 2.915. De totale som is dan € 5.915.

Dit zetten we af tegen de extra melkopbrengsten per jaar bij 262 lactatiedagen en een melkprijs van € 0,30/kg, met ventilatoren boven het voerhek en de ligboxen: 262 dagen x 3.1 kg = 812.20 kg. Dit maal 110 melkkoeien = 89.342 kg melk x 0,30 = € 26.802,60. Minus de kosten, die € 5.915 bedragen, realiseer je met ventilatoren dus een meeropbrengst van € 20.887,60. En dat loont!

Ing. Aalbert Bussem, Dairy ventilation specialist bij Abbi-Aerotech B.V.