Varkensspecialist Vugts uit Finland: ‘Lange staarten vragen continu aandacht’

Het gedogen van het staarten couperen loopt in 2030 af. De varkenssector zal dan met lange staarten om moeten gaan. ‘Niet meer couperen gaan we klaar krijgen.’

Varkens mogen geen ongerief ervaren, maar moeten het merendeel van de tijd ook een beetje leuk hebben. Dat is samengevat de boodschap in de zes leidende principes voor een dierwaardige veehouderij. Het zesde principe, een positieve emotionele toestand van productiedieren, is nieuw, legt gedragswetenschapper en lid van de Raad voor Dierenaangelegenheden Karel de Greef uit. De Greef is een van de sprekers tijdens de jaarbijeenkomst van coöperatie Topigs, afgelopen dinsdag 17 juni. Het thema luidt: Dierwaardige varkenshouderij, krulstaarten en vrij kraamzeugen. De zes principes zijn leidend voor het convenant dierwaardige veehouderij, dat in principe elk moment ondertekend kan worden. Mensen vinden dierenwelzijn belangrijk. In de Tweede Kamer is twee derde van de parlementariërs voor dierenwelzijn, legt De Greef uit. De veehouderij kan dat niet negeren.

Finland

Makkelijk wordt het niet, houdt Jan Vugts de zaal voor. Hij deelt zijn ervaringen over het varkens houden met lange staarten, zoals dat in Finland al ruim twintig jaar gebeurt. Vugts: “Lange staarten kunnen in Nederland, maar vragen continu aandacht. Als het in de biggenstal maar goed gaat. In de vleesvarkensstal lukt het dan vaak wel.”

Vugts werkt voor het Finse vleesbedrijf HKScan. Hij vertelt dat het bij hun boeren vijf jaar geleden ook niet best liep met intacte staarten. Uit slachtlijnonderzoek bleek dat de helft van de varkens een volledig gave staart had. Iets meer dan een derde van de dieren had staartschade gehad en de rest van de varkens kwam met staartschade aan de haak. De spreiding tussen bedrijven is overigens fors.

Om staartschade te beperken is ingezet op verbetering van de bigkwaliteit en de darmgezondheid. De maatregelen: verlengen van de zoogperiode, minimaal 24 dagen; een PIA-vaccinatie; meer ruwe celstof in het voer en aanpassen van de aminozuurvoorziening van de snelgroeiende varkens. Tevens is besloten te insemineren met een Tempo in plaats van een Deense Duroc-eindbeer. De Tempo is minder gevoelig voor diarree, is de uitleg van Vugts. De maatregelen hebben goed effect, vertelt hij.

De Finse biggenstallen wijken wel sterk af van het Nederlandse ontwerp. Een paar Finse kenmerken: twee derde dichte en verwarmde vloer, een onderkruip, 0,4 vierkante meter netto per big, een lange trog en zesmaal per dag voeren. Bovendien is de ruimtetemperatuur flink lager, maximaal 25 graden, en wordt flink geventileerd. Als Vugts denkt aan een Nederlandse biggenstal met 100% kunststof roostervloer, dan heeft hij twijfels of dat gaat met lange staarten.

Meerkosten

In tegenstelling tot de Nederlandse veehouderij wordt de Finse sector flink gesubsidieerd om diverse welzijnsmaatregelen uit te voeren. In Nederland moeten de meerkosten voor lange staarten of vrijloopkraamhokken uit de markt komen of door in de keten kosten te besparen. Uit de markt is lastig als iets wetgeving wordt, legt CEO Tjarda Klimp van vleesbedrijf Vion uit. Vooral nu varkensvlees relatief duur is. Klimp: “De vleesprijs is zo hoog dat de retail terughoudend is met extra welzijnskosten. Momenteel vraagt niemand om varkens met een lange staart. Wel naar de voorwaarden voor het houden van varkens met lange staarten, zoals afleidingsmateriaal. Maar ook naar een lage CO₂-voetafdruk van het vlees.”

Klimp laat zien dat een meerprijs voor varkens met een intacte staart een zware opgave is. Voorlopig moet 30% van een varken de volledige meerkosten vergoeden. Dat is het percentage dat naar de retail gaat. Desondanks is Klimp niet somber: “We moeten dit in de keten oplossen. Bij het stoppen met castreren is dat ook gelukt. Niet meer couperen gaan we ook klaar krijgen.”