Teler in Almería vaker in het rood bij leverancier

“Het is niet zozeer dat we onze producten tegen lage prijzen verkopen, we dekken niet eens de productiekosten.” Carlota Pardo van de coöperatie Anecoop in Valencia schetst geen rooskleurig beeld van de toestand in groente- en fruitsector in Spanje. “Natuurlijk leidt deze prijzencrisis tot ernstige bezorgdheid en onrust, want dit duurt nu al jaren.”

Exacte cijfers heeft ze niet, maar Pardo verzekert dat de afgelopen jaren veel Spaanse telers er de brui aan hebben gegeven.

Anecoop is de grootste coöperatie in de Spaanse groente- en fruitsector. Het is een zogenaamde tweedegraadscoöperatie, een coöperatie waarvan de leden ook weer uit coöperaties bestaan. In totaal vertegenwoordigen de 79 aangesloten bedrijven 90.000 telers in Zuidoost-Spanje. Hun gezamenlijke jaaropbrengst bedraagt zo’n 625.000 ton en ze hebben een omzet van bijna 500 miljoen euro. Negentig procent van de productie gaat naar het buitenland.

Vijfendertig jaar geleden werd Anecoop opgericht als antwoord op de toenemende concentratie bij de klanten van de telers. Samen stonden ze immers sterker in de prijsonderhandelingen met hun afnemers, die steeds meer gedomineerd werden door een handvol internationale grootwinkelbedrijven.
In zekere zin herhaalt die geschiedenis zich nu. Want de situatie op de markt is de afgelopen decennia zodanig veranderd dat de telers hun vermogen weer hebben verloren om prijzen af te dwingen die hun voortbestaan garanderen, ook al zijn ze verenigd.

Andrës Góngora van Spanjes grootste boerenbond Coag geeft een treffend beeld van de toestand waarin de tuinbouwprovincies Almería, Murcia en Granada verkeren. “Daar zitten we nu in het hoogseizoen van de productie”, zegt sectorspecialist Góngora. “En alles wordt probleemloos verkocht. Maar bijvoorbeeld de tomaten leveren niet meer dan de helft op van de productiekosten. Paprika’s gaan tegen eenderde van de kostprijs van de hand. Dat is nu al voor het derde achtereenvolgende jaar het geval.”

Die situatie is volgens Góngora onhoudbaar. Voorheen konden telers de verliezen compenseren met hoge prijzen in de wintermaanden. Maar dat feest is voorbij. Góngora vermoedt prijsafspraken tussen multinationale grootgrutters als Aldi, Lidl en Carrefour. “Ze zijn bezig ons te gronde te richten.”

Veel telers gaan gebukt onder een zware schuldenlast. Aanvankelijk alleen bij financiële instellingen, maar nu komen schulden aan leveranciers ook steeds vaker voor. Een noodoplossing is om over te stappen op gewassen die minder productiekosten vereisen: trostomaten in plaats van cherry’s of aubergines in plaats van paprika’s. Gescheurd plastic in de kassen wordt niet meer vervangen.

Gezien de ernst van de situatie zou je je kunnen afvragen waarom niet veel meer telers stoppen. Maar op die vraag heeft Góngora een eenvoudig antwoord: met en werkloosheid van 35 procent in Almería zijn er eigenlijk geen alternatieven. Toch vragen de Spaanse telers volgens Coag niets buitensporigs. “Met 25 cent meer per kilo zouden we kunnen overleven”, aldus Góngora. Zijn bond bereidt acties voor.