‘Stalbranden: Als de vlammen in je levenswerk slaan’

Begin dit jaar brak er brand uit op een manege in het westen des lands. De paarden werden gered, voor de schapen lukte dat niet meer. Recent brak er brand uit bij een varkensbedrijf in de Achterhoek. Kort daarvoor bij een kalverbedrijf in Twente, weer daarvoor bij een pluimveebedrijf op de Veluwe. Allemaal drama’s.

Het verschil? De paardeneigenaren kregen online niets dan medeleven en sterkte toegewenst, de boeren niet. Nog altijd meent een deel van de medelanders hun revolver leeg te moeten schieten op deze beroepsgroep. Na een stalbrand krijgen boeren niet zelden het verwijt dat ze niks aan preventie doen zolang een ‘sprinklerinstallatie meer kost dan de varkens opbrengen.’ Hoe frustrerend om keer op keer dit verwijt te krijgen.

Terugbrengen risico’s stalbranden

Een stalbrand iets afschuwelijks. Er wordt gewerkt aan het terugdringen van de risico’s, maar als het simpel was dan was het al gebeurd. Een bestaande stal ‘even aanpassen’, is makkelijker gezegd dan gedaan. En ja, het kost inderdaad ook nogal wat.

Je zult het maar beleven. Ik kan me er geen voorstelling van maken wat er door je heen gaat als je de vlammen aan je levenswerk ziet vreten. Wat je in jaren hebt opgebouwd, is in een paar uur gesmolten, verkoold, weg. En die geblakerde kadavers, vreselijk natuurlijk. Onhandig was een tweet van Caroline van der Plas uit 2020, waarin ze zei dat het aannemelijk was dat dieren bij een stalbrand door de rook al bewusteloos waren voor de totale paniek uitbrak.

Alsof dat het minder erg zou maken. Brand is gewoon iets dat niemand wil. Het is een gebeurtenis die je, afgaand op wat deskundigen ervan zeggen, mentaal volledig lam kan slaan. Niet zelden komt er nadien PTSS bij kijken, een post traumatische stress-stoornis met klachten als slecht slapen, hoofdpijn en herbelevingen.

Vergeet de kinderen die de brand gezien hebben niet

Als kind woonde ik in Afrika waar het gebruikelijk is om suikerriet voor de oogst in brand te steken. Zo verwijdert men het blad want het is de suikerrijke stengel waar het om gaat. Hectares tegelijk werden aangestoken, de vlammen staken metershoog de lucht in. Nog zie ik de muur van vuur op me afkomen. Ik was destijds zeven jaar en ik dacht dat ik er geweest was. Jarenlang had ik er nachtmerries van. Wat ik maar zeggen wil: vergeet de kinderen die de brand gezien hebben niet. Ze zeggen misschien niet zoveel, maar ze denken van alles.

En denk ook aan je zelf. Ongetwijfeld gaan de mouwen omhoog om de schade aan het bedrijf te herstellen. Vergeet daarbij je eigen schade niet. Stoer doen werkt niet. Praat erover. Met elkaar, met buren, vrienden of een hulpverlener. Vertel tot in den treure wat je gezien hebt. Vertel wat je dacht, wat je voelde, wat je rook. Niet één keer, niet twee keer maar net zo lang als nodig is. Tot je er niet meer van wakker ligt of naar van droomt.