Samen ontsnappen

Omdat ons verdienmodel erg onder druk staat, wil ik nog eens uitvoerig ingaan op de positie van de varkenshouder in de keten. Het kernprobleem is dat varkenshouders er niet in slagen hogere voerkosten door te berekenen in hun opbrengstprijs.

In de eerste plaats kenmerkt onze keten zich door prijsconcurrentie. Niet alleen bij ons als varkenshouders, alle schakels in de varkensvleeskolom zijn te veel met uitsluitend prijs en kostprijs bezig. Van boer tot winkelvloer vechten we elkaar de tent uit en uiteindelijk zijn we allemaal verliezers.

Gevangenschap

Hierbij maak ik een vergelijking met het bekende prisoners dilemma. Alle gevangenen in de gevangenis wilden ontsnappen. Ze wilden dat allemaal in hun eentje doen. Dat lukte geen van allen. Pas toen ze gingen samenwerken lukte het om uit hun gevangenschap te ontsnappen. Wij zitten als  varkensvleesketen ook met zijn allen gevangen in het systeem. We onderkennen dat, maar vervolgens denken we allemaal dat wij de dans wel zullen ontspringen door het weer net iets beter te doen dan onze buurman. Als we allemaal voor onszelf blijven gaan, verliezen we uiteindelijk allemaal. Dit dilemma geldt voor de varkenshouder, de supermarkt en de vleesverwerker. Er wordt niets verdiend. Hoe lang laten we dit door gaan?

Duurzaam verdienmodel

Met het wijzen naar elkaar lossen we niets op. We moeten samen  een nieuw perspectief creëren door samen te kiezen voor een duurzaam verdienmodel voor alle schakels in de keten. Kwaliteit en onderscheid zijn dan belangrijk. Dat is ook waar LTO aan werkt. We hebben een brief gestuurd aan de partners van het verdrag van Den Bosch (Commissie van Doorn) met daarin onze hartenkreet: geen duurzaamheid zonder een duurzaam verdienmodel. De partners zijn wakker. Het besef en de behoefte om samen te ontsnappen worden steeds  groter. We hebben vervolggesprekken met slachterijen, vleesverwerkers en retailorganisaties.

In gesprek met NMa

LTO heeft ketenafspraken en doorberekening van kosten in de opbrengstprijzen geagendeerd en besproken met de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa). Die is terughoudend, maar we zullen de NMa blijven confronteren met haar eigen grenzen. Ook de NMa moet ontsnappen uit zijn eigen prisoners dilemma. LTO kijkt welke speelruimte er binnen de huidige regels is en hoe we die maximaal kunnen oprekken naar onze situatie.

Afzetcoöperatie kan wel

Wat kan wel? Een afzetcoöperatie van boeren die afspraken maakt met één inkoper binnen één keten, over de verkoop van duurzamere producten. Bijvoorbeeld de verkoop van varkensvlees met één ster. Een oplossing zou kunnen zijn dat we meerdere van deze formules gaan uitwerken en daarin ook de voerprijscomponent meenemen.

Niet praten over prijzen

Praten over concurrentiegevoelige onderwerpen als prijzen mag niet. Dus het wordt spannend als het om het verdienmodel gaat. Maar als we dat zien in het licht van duurzaamheid zou dit wel mogelijk moeten zijn, vindt LTO. Het publieke belang moet dan zwaarder wegen. Het castratiefonds is een voorbeeld van een duurzaamheidsafspraak die wel mogelijk was. Dus is het zoeken naar wat wel kan. Dat doen wij.

Overleg of actie

De betalingsmoraal in de keten aan de kaak stellen kan ook. Evenals het verdienmodel agenderen binnen de uitvoeringscommissie van het Verbond van Den Bosch. De partners hebben erkend dat dit een belangrijk onderdeel is van het Verbond. Onze insteek is om het samen te doen via het overlegmodel. We kunnen in situaties terechtkomen dat extra druk nodig is. Daar loopt LTO niet voor weg. We hebben in het verleden vaker actie gevoerd met een concreet doel en resultaat voor ogen. Een voorbeeld daarvan is de actie richting supermarkten om het castratiefonds te realiseren. We hadden een concreet doel. We zaten in een impasse en het was nodig om een beslissende duw te geven door middel van acties. Daarin hebben we dan ook het voortouw genomen.

Het begint bij erkenning

LTO deinst niet terug voor acties, maar uiteindelijk begint het bij het erkennen in de keten dat er een duurzaam verdienmodel moet komen. Dat is stap één. Daarna volgt stap twee: samen ontsnappen aan de spiraal naar beneden. We kunnen beginnen met samen bouwen aan een duurzame keten, met ruimte voor onderscheid en eigen formules.