‘Realisme bij PAS-melders’

Deze week is in de Tweede Kamer het belangrijke debat over het stikstofbeleid. Nu moet blijken of minister Femke Wiersma waar kan maken wat in het regeerakkoord is uitgestippeld. Een nieuwe weg uit het doolhof.

De vele miljarden die het vorige kabinet had uitgetrokken om een stikstofsanering te vergulden heeft Wiersma niet tot haar beschikking. Die zijn verdampt op de onderhandelingstafel van de kabinetsformatie. Daarvoor in de plaats kwamen vooral toverformules met de nadruk op doelsturing, innovatie en emissiebeleid. Intussen ging er alvast een streep door het gebiedsgerichte beleid NPLG. En bij de eerste debatten hierover klonk het: gun me nog wat tijd, voor het eind van het jaar ligt er een plan.

Eenvoudige oplossingen zijn er niet

Hoofdpijndossier nummer 1 zijn de PAS-melders. Inmiddels is al wel bekend hoe Wiersma dit wil aanpakken. Volgens de stikstofwet moet de legalisatie begin volgend jaar afgerond zijn. Helaas is zelfs met die wettelijke verplichting als stok achter de deur deze kwestie niet tijdig opgelost. Het lukt maar niet om de ondernemers een geldige vergunning te geven, want de stikstofruimte ontbreekt. Het bewijst maar weer eens dat een wens niet opeens werkelijkheid wordt op het moment dat hij wettelijk wordt vastgelegd.

Handhaving proberen te voorkomen

Tot volgende zomer is er dankzij een rechterlijke uitspraak nog een ontsnapping. Maar daarna moeten provincies tegen hun zin de rol van boeman op zich nemen en handhaven bij PAS-melders zonder vergunning. Afgedwongen via rechtszaken van met name MOB.

Om dit probleem ‘op te lossen’ koerst Wiersma nu op uitstel van de deadline. Plak er nog drie jaar aan vast, zegt ze. Zo kan ze mogelijk rechtszaken voorkomen vanuit de landbouw. Agractie heeft aangekondigd te procederen tegen de staat als de deadline niet gehaald wordt. Hopelijk helpt dit uitstel ook bij de rechter als na de zomer de handhavingsverzoeken weer voor komen te liggen. Als er aantoonbaar perspectief is op legalisering, kan de rechter mogelijk opnieuw de handhavingsverzoeken pareren. Vraag is nog wel of het lukt om de stikstofwet op zo’n korte termijn aan te passen.

Schade door vertrouwensbreuk

Het mooist zou zijn als met één pennenstreek van de wetgever dit nare probleem zou zijn opgelost. Het is hier al eerder betoogd. Het negatieve effect van de PAS-melders op de natuur is minimaal. De schade van de vertrouwensbreuk tussen overheid en ondernemers die er het gevolg van is, is vele malen groter.

Maar zolang dat niet kan, zit er niks anders op dan stap voor stap, van geval tot geval, de zaak oplossen en maatwerk toepassen. Schadevergoeding hoort daar bij. Dit spoor wil Wiersma volgen. Maatwerk en stap voor stap, elk geval waar een krulletje achter kan, is er eentje. Wiersma wil de onzekerheid bij PAS-melders ‘zo snel mogelijk’ wegnemen. Dat snel moeten we met een korrel zout nemen. Maar het realisme dat er in doorklinkt, verdient credits. Realisme is niet leuk, maar wel beter dan wensdenken en peptalk.