Provincies worstelen met handhavingsverzoeken PAS-melders

De overheid zit vol goede bedoelingen voor de PAS-melders. De betrouwbaarheid van de overheid staat immers op het spel. De legalisering staat zelfs in de wet. Maar goede bedoelingen en zelfs wettelijk vastgelegde voornemens alleen zijn niet genoeg, blijkt keer op keer. De rechter is er ook nog. Er liggen nu maar liefst 334 handhavingsverzoeken van milieuactiegroepen bij provincies, aldus het IPO. Met als doel: handhaven. Ofwel, een einde maken aan bedrijfsactiviteiten die strikt juridisch gezien illegaal zijn.

Provincies zwaar onder druk

Provincies, gesteund door de rijksoverheid, hebben lang volgehouden om niet te handhaven in afwachting van het legaliseren van de PAS-melders. En ze willen dat nog steeds niet. Maar ze staan zwaar onder druk. Verschillende rechtszaken hierover zijn al verloren bij verschillende rechtbanken. Andere lopen nog. Friesland meldt bijvoorbeeld 50 handhavingsverzoeken te hebben afgewezen, waartegen dan weer bezwaar is gemaakt, en waarop vervolgens de provincie weer een stap moet zetten. Het is een schaakspel, met als deadline voorjaar 2025 als alle melders gelegaliseerd moeten zijn.

De rechter kijkt niet naar goede voornemens maar naar wat er daadwerkelijk gebeurt en stelt vast dat er steeds nog onvoldoende stikstofruimte is om de PAS-melders van een vergunning te kunnen voorzien. De Raad van State buigt zich nu over deze kwestie omdat provincies in hoger beroep gingen tegen uitspraken van rechtbanken. Intussen kreeg Provincie Overijssel het toch zo benauwd dat ze al een eerste stap hebben gezet in de handhaving. Zeven bedrijven zijn benaderd door de provincie, waaronder drie melkveehouders. In Overijssel zijn in totaal 87 handhavingsverzoeken gedaan.

Kijken naar oplossingen

Dit betekent nog niet dat die bedrijven moeten stoppen. De provincie gaat in overleg kijken naar oplossingen. Dat kan soms met intern salderen. In de praktijk blijkt ook dat niet alle PAS-melders waartegen een handhavingsverzoek is ingediend, op dit moment in overtreding zijn, aldus de woordvoerder van Overijssel. ‘Sommige bedrijven hebben bijvoorbeeld inmiddels een Wnb-vergunning, of hebben minder vee dan hun referentiesituatie toestaat’, aldus de woordvoerder. Twee van de drie Overijsselse veehouders die nu te maken hebben met handhaving, willen op hun beurt naar de rechter stappen, werd onlangs bekend.

Overijssel buigt te snel voor activisten

Volgens juriste Jane van der Loo van Stibbe advocaten buigt Overijssel te snel voor de activisten. Zij stelt dat de rechter niet heeft gesommeerd om te gaan handhaven, maar alleen heeft gezegd dat het handhavingsverzoek niet goed was onderbouwd. Met een aangepaste onderbouwing zou het wellicht wel lukken, betoogt zij.

Van de oorspronkelijk getelde 3.700 PAS-melders hebben zich nu ruim 2.300 bij RVO aangemeld voor legalisering. Tot 30 november kunnen anderen zich nog melden.

Niet alle PAS-melders hebben overigens een vergunning nodig. Van 27 bedrijven is inmiddels bekend dat ze geen depositieruimte nodig hebben omdat ze intern kunnen salderen en zo binnen hun eerder vergunde stikstofruimte kunnen blijven.

De PAS-melders zitten in het hele land, maar enkele provincies zijn duidelijk koploper. In Friesland gaat het om 308 melders, waarvan 210 zich nu gemeld hebben. Flevoland telt er 150, Brabant maar liefst 488, waarvan 448 agrarisch. Gelderland heeft er 200 in behandeling, Overijssel heeft 384 melders die op legalisering wachten, in Limburg hebben zich 160 van de 300 gemeld.