De jeugd heeft de toekomst, aldus het gezegde. Maar hoe zien ze dat zelf? In de agrarische sector staat er dit jaar veel te veranderen. Het wordt nu al het jaar van de transitie genoemd. Niet alleen de stikstofuitstoot moet omlaag, ook het waterbeheer moet anders, het middelengebruik wordt verder aangescherpt, het 7e actieprogramma nitraatrichtlijn (APN) en het nieuwe Gemeenschappelijke Landbouw Beleid (GLB) gaan van start en dan is er nog het vraagstuk van de PAS-melders. Worden zij gelegaliseerd of niet? Vier jongeren vertellen of en hoe zij hun toekomst in de agrarische sector voor zich zien.
Geart Terwisscha van Scheltinga
Foto: Mark Pasveer Geart Terwisscha van Scheltinga (20) uit Jirnsum (Fr.) twijfelt en dat is iets van de laatste tijd. “Er komt zoveel op je af. Ik moet me niet bang laten maken, maar dat lukt de ene dag beter dan de andere. Ik ben van mening dat als je ervoor kiest om boer te worden, je er voor 100% achter moet staan. Wij als jonge ondernemers staan voor een grote uitdaging maar de huidige regelgeving vanuit Den Haag en Brussel helpt ons zeker niet. De politiek moet samen met ons om tafel om tot een compromis te komen in plaats van alleen over de landbouw te spreken. Ik vind het belangrijk dat wij met zijn allen zorgen voor een toekomstbestendige sector waarin gebruik wordt gemaakt van de kennis die al generaties lang aanwezig is. Alleen dan komen we stap voor stap dichterbij een goede oplossing onder andere voor het stikstofprobleem.
Sinds kort twijfel ik
Zoals het nu gaat, met de veranderende wet- en regelgeving, is het de vraag of de melkveehouderij rendabel blijft. Ondanks alles zal ik toch met een vooruitziende blik naar de toekomst moeten kijken om van de bedreigingen een kans te maken. Ik wil het met de koeien kunnen verdienen maar ja, dat is dus onzeker. En dat maakt dat ik mij soms afvraag of ik het wel moet doen, de boerderij voortzetten. Wat ik in elk geval wel zeker weet, is dat ik in deze mooie sector wil blijven werken.”
Klaas Visser
Foto: Mark Pasveer Voor Klaas Visser (24) uit Molkwerum (Fr.) is het allemaal één groot onzeker verhaal. Zijn ouders hebben een melkveebedrijf en de bedoeling was altijd dat Klaas dat zou overnemen. Nu twijfelt hij daar soms aan. “Het is heftig om dat hardop te zeggen, maar het is wel de situatie. Er zullen altijd wel weer kansen komen, maar op dit moment zie ik het gewoon niet zo rooskleurig in. De melkprijs is hoog, maar dat is dan ook het enige lichtpuntje. We zijn PAS-melder en we hebben nog geen idee of we gelegaliseerd zullen worden of niet. Als we de vergunning niet krijgen, dan kunnen we wel stoppen. Dan zijn we illegaal bezig. Ik kan me aan de ene kant niet voorstellen dat het zover zal komen, we hebben die melding destijds volgens de regels gedaan. Aan de andere kant, je weet niet wat de overheid gaat doen. Ze zetten zich in, zeggen ze, maar het ligt er maar net aan waar ze de benodigde stikstof vandaan gaan halen. Uit de industrie? Of uit de landbouw? Ik weet het niet.
Het is heftig om te zeggen, maar ik twijfel
Twee jaar geleden was mijn toekomstplan nog om flink te groeien met het bedrijf, nu denk ik niet dat die kansen er nog zijn. Als ik boer kan blijven, dan ga ik het eerder zoeken in optimalisering. En als ik geen boer kan blijven? Tsja, dan moet ik wat anders gaan doen.”
Eline Machielsen
Foto: Peter Roek Die knop heeft Eline Machielsen (24) uit Prinsenbeek (N.-Br.) al omgezet. Zij zat jarenlang met haar vader in maatschap. Onlangs heeft ze besloten het melkveebedrijf toch niet voort te gaan zetten. “Ik ben geen opvolger meer”, zegt ze. “Daar speelde de wet- en regelgeving een grote rol bij. “De combinatie van onzekerheid plus het feit dat je er 200% achter moet staan, dat kon ik voor mijn gevoel niet meer waar maken. Ik heb altijd al wel een slag om de arm gehouden vanwege het overheidsbeleid. Ik dacht: als ik mijn vader opvolg ga ik een commitment aan en een miljoenenlening.
Ik kon er niet meer 200% voor gaan
En dan verwacht de overheid nog dat ik allerlei investeringen ga doen. Zou ik die allemaal wel terug kunnen verdienen of zouden de regels na drie jaar toch weer anders worden? Toen ik in verwachting raakte, was het voor mij duidelijk en heb ik de knoop doorgehakt. Ik werkte al parttime buiten de deur en dat blijft zo. Ook de administratie voor de boerderij blijf ik doen. Mijn vader zet met zijn vriendin het bedrijf voort op de manier zoals het nu gaat. De komende tien jaar hoeft het nog niet verkocht te worden.”
André Visser
Foto: Peter Roek André Visser (24) uit Biddinghuizen (Fl.) is akkerbouwer, maar ook hij heeft er last van dat er zoveel onduidelijk is. “De stikstofproblematiek speelt bij ons minder maar de nieuwe regel dat je gewassen vóór 1 oktober van het land moet hebben, zou voor ons bijvoorbeeld nogal wat impact hebben. We hebben veel aardappelen en suikerbieten in het bouwplan en dat zijn gewassen die je altijd wat later van het land hebt. Moet dat eerder, dan kost dat opbrengst. En dan komt er misschien ook de verplichting om je land in de winter groen te houden. Terwijl wij hier op klei zitten en vóór de winter liever ploegen. Dan kan er een mooi vorstje overheen. We hebben het ooit al wel geprobeerd hoor. Twee jaar hebben we op bepaalde percelen groenbemesters gezaaid. Het eerste jaar zagen we weinig effect, het jaar erop steeg de ziektedruk behoorlijk. De opbrengst was lager en de kosten voor de bestrijding waren hoger. Kortom, van zo’n groenblijfregel zouden wij helemaal geen voordeel hebben.
Je moet altijd hoop houden
Sowieso is de inperking van het aantal middelen dat je mag gebruiken een probleem. Ik vraag me wel eens af of we ziektes straks nog wel in de hand kunnen houden. Dus ja, ik zie wel problemen. Maar als de regels voor heel Europa gaan gelden, dan hebben we in elk geval geen oneerlijke concurrentie.” Alles bij elkaar denkt André wel dat er voor hem als opvolger een toekomst is als boer. En degenen die twijfelen wil hij graag een hart onder de riem steken: “Je moet altijd hoop houden.”
Boerderij
Beheer
WP Admin
Bewerk bericht
Ik smap niet dat ze allemaal hun hoofd laten hangen “dat ze zich aan de wet moeten houden…”. Onzinnige en theoretische regels achter het bureau verzonnen. Dat wordt vanzelf geschrapt als dit MASSAAL wordt genegeerd en tegen wordt geprotesteerd.
Kop in de wind en gaan. Er moet gewoon iedere dag voedsel komen.
Het leven is te kort om altijd maar”hoop te houden”. Nederland is jullie niet waard!
Zolang een opvolger minder betaalt voor de boerderij dan de vrije waarde ,is het financiële risico klein en kun je het proberen.