Nieuwe toekomst op terp in de polder

In de Overdiepse Polder wordt maandag de eerste terp opgeleverd waar een nieuw agrarisch bedrijf op gebouwd kan worden. Dat is negen jaar nadat de boeren zelf met het idee kwamen terpen te bouwen, zodat het gebied onder water gezet kan worden bij hoogwater om rivierwater op te vangen.

Veel boeren in de Overdiepse Polder in Noord-Brabant hadden de moed al opgegeven. Maar negen jaar nadat ze met hun plan voor terpen in de polder kwamen, wordt maandag toch de eerste terp opgeleverd. Daar kan een nieuwe boerderij op gebouwd worden, zodat de boeren aan hun toekomst kunnen gaan werken.

De Overdiepse Polder kwam eind jaren 90 in beeld als overloopgebied. Bij hoogwater kan de polder dan onder water gezet worden, om verdere overstroming te voorkomen. Maar dat heeft gevolgen voor de zeventien boeren die in de Brabantse polder nabij Waspik gevestigd zijn. In plaats van afwachten en zich verzetten, kwamen de agrariërs zelf met een plan. Koop onze bedrijven op, breek ze af, herbouw een deel op terpen langs de dijk van de Bergsche Maas en geef de anderen de kans elders opnieuw te beginnen. Dat was het plan.

En negen jaar nadat de boeren in de polder met hun plan kwamen, is het nu zover. De eerste terp is klaar, nog drie worden op dit moment aangelegd en de laatste vijf volgen voor 2015. Vijf boeren gaan de komende tijd verhuizen naar een plek buiten de polder, de zesde boer is al verhuisd naar Canada om daar een nieuw melkveebedrijf op te zetten. Nol Hooijmaijers (61) is een van de boeren die een terp betrekt. Hij heeft nu nog een melkveebedrijf van 27 hectare met 75 koeien. Op de terp kan hij een nieuw bedrijf opzetten.

Strakke planning
”Onze terp moet in november van dit jaar klaar zijn”, vertelt Hooijmaijers. ”Daarna hebben we nog dertien maanden om te bouwen, want eind 2012 moeten we uit onze oude boerderij zijn.” Hij heeft er vertrouwen in dat het lukt. ”De aannemer pakt het goed op. Hij heeft een strakke planning, maar wil alle deadlines halen. Met de eerste terp is dat al gelukt.” Hooijmaijers zet een heel nieuw bedrijf op met 100 tot 110 melkkoeien. ”We bouwen een nieuwe woning, ligboxenstal, veldschuur en opslag voor voer en dergelijke. Het is een mooie kans, want met de nieuwbouw kunnen we gelijk aan alle wettelijke eisen voldoen.”

In het begin zag Hooijmaijers de plannen voor een overloopgebied in de polder vooral als een bedreiging. ”Maar je houdt dat niet tegen en dan moet je je eigen kansen grijpen. Met je eigen plan komen dat in jouw voordeel is. We doen dit vooral voor onze zoon. Dat is een koeienboer in hart en nieren. Hij gaat het bedrijf voort zetten. Als dat niet het geval was, hadden we het bijltje er al lang bij neergegooid.”

Hooijmaijers is vanaf het begin bij de plannen betrokken geweest. ”We hebben er negen jaar over gesproken en nu moet het in vijf jaar uitgevoerd worden. Tja, zo gaat dat nou eenmaal. In die jaren hebben we wel alle neuzen dezelfde kant op gekregen. Ook bij de boeren voor wie geen plek meer is in de polder. Met hulp van de overheid hebben ze allemaal een nieuwe plek gevonden om te boeren. Sommigen blijven heel dichtbij, hier vlak buiten het dorp of in Zeeland. Eentje is naar Canada vertrokken en een naar de Wieringermeer. Iedereen heeft een nieuwe plek gevonden om een nieuwe toekomst op te bouwen.”

Ruimte voor de rivier
In 2000 kwamen de Noord-Brabantse boeren in de Overdiepse Polder met het zogenaamde terpenplan. Pas in 2005 kwam de overheid met het programma Ruimte voor de rivier. Daarin is ook de Overdiepse Polder meegenomen. In 2010 is onder leiding van Waterschap Brabantse Delta de uitvoering begonnen. Er wordt een nieuwe dijk bij de rivier de Bergsche Maas aangelegd. Aan de noordzijde van deze nieuwe dijk komen straks hooggelegen terpen voor negen agrarische bedrijven.

De overige acht boeren zetten hun bedrijf op een andere plek voort. Als alle boeren weg zijn, worden alle bestaande boerderijen gesloopt. Daarna wordt de huidige dijk aan de noordzijde van de polder verlaagd. Daardoor kan bij hoog water rivierwater door de polder stromen. Volgens verwachting gebeurt dat gemiddeld een keer in de 25 jaar. De waterstand op de rivier daalt daarmee ongeveer 27 centimeter. Hiermee wordt overlast in dorpen en steden verderop in het gebied tegengegaan. De totale kosten van dit project bedragen 111 miljoen euro.