‘MKZ: het zal toch niet?’
Het gonst in veehoudend Nederland. De angst voor MKZ is opgelaaid. Sommige boerinnen hebben de school van hun kinderen al gebeld: zet de online lesmodus vast klaar.
Op het journaal was het een vrij kort item: in Duitsland is mond- en klauwzeer (MKZ) uitgebroken en nu maken boeren in Nederland zich zorgen. Een veehouder mocht zijn verhaal doen, hij vertelde aangedaan over de vrees dat bij een uitbraak zijn levenswerk misschien wel vernietigd zou worden en hup, het volgende item was alweer aan de beurt. Gaza, Oekraïne, Trump, Musk, er is genoeg dat de aandacht opeist. Wat voor de één een klein itempje is, is voor de ander een horrorscenario. En voor boeren is MKZ zo’n scenario waarvan je echt niet wilt dat het werkelijkheid wordt.
24 jaar geleden ook flink raak
24 jaar geleden was het voor het laatst raak in Nederland en goed ook. Het enorm besmettelijke virus raasde rond en sloeg wild om zich heen. De meeste getroffen dieren gaan er niet dood aan, de horror zit hem vooral in de consequenties. De export valt stil, geen land wil nog producten afnemen. Aangezien Nederland een exportland is, moet een dierziekte als MKZ zo snel mogelijk de kop ingedrukt worden.
Vaccineren kan wel, maar mag niet. Afnemers willen immers geen producten van gevaccineerde dieren. En dus wordt een virusuitbraak beteugeld door de voedingsbodem weg te halen. Oftewel: ruimen, ook preventief. Geen wonder dat boeren in de rats zitten momenteel. Het schrikbeeld van 2001, met die ellendige grijpers vol bungelende slappe koeienlijven, je hoopt het nooit meer mee te maken.
Scenario’s alvast doorpraten
Destijds kwamen gezinnen soms wekenlang hun erf niet af uit angst elders het virus op te pikken. Of om per ongeluk iets van thuis mee te slepen naar buiten waar een ander het weer verder kon verspreiden. Geen verjaardagsvisites meer, niet meer naar werk buiten de deur, boodschappen werden telefonisch besteld en aan de weg neergezet, kinderen gingen niet meer naar school, vriendjes en vriendinnetjes mochten niet meer komen spelen. Het waren beslissingen die gezinnen zelf namen, ze stonden en staan niet in het MKZ-draaiboek.
Van de mensen die ik gesproken heb over de dreiging, weet ik dat er heel veel gebeld en geappt wordt met collega’s. Elk friemeltje nieuws wordt opgezogen, gewogen en ingeschat. Is het een olievlek die snel groter wordt? Er waren in Duitsland immers al drie weken dieren ziek en in die tijd kan er veel gebeuren. Het scenario van thuisblijven, is ineens weer actueel geworden. Sommige boerinnen hebben de school van hun kinderen ingelicht: hou er rekening mee dat het mis kan gaan en dat Pietje dan niet naar school komt. Zet de modus om thuis via internet les te kunnen volgen alvast stand-by.
Tijdens de coronapandemie is er veel ervaring opgedaan met online onderwijs. Het is niet ideaal, maar wel beter dan niks. Waarom de boerinnen alvast zulke signalen afgeven? Omdat mensen buiten de veehouderij de dreiging niet voelen. Voor hen is MKZ iets waar ergens bij Berlijn, 600 kilometer verderop, drie koeien aan dood zijn gegaan.