LTO: winstgevendheid melktap in gevaar door extra controles

Verplichte extra controles op de verkoop van rauwe melk brengen de winstgevendheid van melktaps in gevaar. Zo meldt nu ook LTO in navolging van Agractie. De BBB stelde Kamervragen en meldt dat de kosten voor melkveehouders kunnen oplopen tot €150 per maand.

Rauwe melk, bestemd voor rechtstreekse verkoop aan de consument, moet vanaf 1 januari 2025 maandelijks worden gecontroleerd op de aanwezigheid van salmonella, campylobacter en E.coli (STEC). Hierdoor lopen de kosten voor melkveehouders met een eigen melktap op.

De melktap neemt al jaren in populariteit toe. Rauwe melk is volgens LTO een gewenst, lokaal, vers en onbewerkt product dat aangeboden wordt op het boerenerf en de verbinding tussen boer en burger versterkt. De belangenorganisatie roept de overheid op om veehouders financieel tegemoet te komen en de frequentie van de onderzoeken te verlagen. Agractie roept op om terug te keren naar de regeling zoals die nu is – 4 keer per jaar controle op salmonella en 2 keer per jaar op staphylococcus aureus – en ook de BBB vindt een maandelijkse controle van rauwe melk niet proportioneel.

Lees ook: Dit zijn de nieuwe regels voor verkoop rauwe melk per 2025

Aanpassingen regels melktap

De aanpassingen in de regelgeving per 1 januari worden toegelicht in een nieuwsbrief van het Controle Orgaan Kwaliteits Zaken (COKZ), dat in opdracht van de NVWA toeziet op de naleving van de nieuwe wetgeving over levering van rauwe melk aan de consument. Het COKZ reageert niet op vragen over de aanleiding voor de aanscherping van de regels. De NVWA verwijst naar een risicobeoordeling van het Bureau Risicobeoordeling (BuRo), een onafhankelijk onderdeel binnen de NVWA.

Deze risicobeoordeling van de zuivelketen dateert uit 2017. Aanleiding voor het rapport was de aanbeveling van de Onderzoeksraad voor Veiligheid naar aanleiding van de ‘paardenvleesaffaire’ om de risico’s in kwetsbare ketenschakels in kaart te brengen en prioriteiten te bepalen. De risicobeoordeling van de zuivelketen sluit hierop aan. In een begeleidende brief wordt aangegeven dat het risicobeeld met deze risicobeoordeling nog niet compleet is, maar dat het toch is gelukt een beoordeling te maken die inzicht geeft in de risico’s van de Nederlandse zuivelketen.

Onvoldoende data aanwezig over rauwe melk

Opvallend is dat de onderzoekers concluderen dat er onvoldoende data is over de aanwezigheid van ziekteverwekkende micro-organismen in Nederlandse rauwe melk; ondanks dat bekend is dat juist rauwe melk en producten daarvan de voedselveiligheid bedreigen. Zo blijkt uit onderzoek in de Verenigde Staten dat de kans op ziekte door besmette melk meer dan 800 keer groter is bij rauwe melk dan bij gepasteuriseerde melk. Ziektegevallen waarvan duidelijk is dat ze zijn veroorzaakt door zuivel, komen volgens BuRo één tot twee keer per jaar voor. In de afgelopen tien jaar waren er vijf uitbraken veroorzaakt door campylobacter in rauwe melk en twee door rauwmelkse kaas. Er was een salmonella-uitbraak door boerenkaas en een patiënt met listeriose die gelinkt kon worden aan rauwe melk.

Van de rauwe melk in Nederland wordt 96% industrieel verwerkt en gepasteuriseerd of gesteriliseerd. Van de overige 4% wordt een groot deel rauw geconsumeerd. Deze trend kan er volgens BuRo voor zorgen dat het aantal zuivelgerelateerde voedselinfecties toeneemt. Het huidige toezicht van COKZ en NVWA is volgens BuRo niet voldoende ingericht op de controle van boerderijverkoop van rauwe melk, zoals via melkautomaten waaruit consumenten zelf melk kunnen tappen. Door meer informatie te verzamelen en het toezichtssysteem aan te passen kan dit volgens het advies worden verbeterd.