‘Ik ben de ganzen helemaal beu’

Kaalgevreten percelen, ganzenpoep: Harmen Dekker is lang niet de enige boer die daar mee zit. Hij hoopt dat het afschotakkoord de problemen met zomerganzen oplost, maar zegt dat de vogels er niet door weg zullen blijven. ”Ikzelf heb er inmiddels zo veel last van, dat ik geen gans meer in de buurt wil hebben.”

Harmen Dekker uit het Gelderse rivierengebied wordt er moedeloos van als hij over zijn grasland loopt. Overal ziet hij kaalgevreten stukken en ganzenmest. ”Het is totaal onbruikbaar geworden. Vooral een perceel van 3 hectare. Daar kan ik dit jaar niets meer mee. Ik ben die ganzen helemaal zat.”

De afgelopen maanden zijn de zomerganzen volop in het nieuws geweest. Dekker is blij dat er nu een oplossing komt, maar die had er wat hem betreft veel eerder moeten zijn. ”Dit is geen probleem van het afgelopen jaar. Elk jaar komen er weer meer ganzen bij. Ik haal nesten weg en probeer de ganzen zelf te verjagen. Ik heb er al een hoop afgeschoten. Die geef ik weg, aan mensen die ze bereiden”, zegt hij. ”Het mag niet, maar wat moet je dan? Ik verdedig mijn grond.”

Het aantal ganzen en de schade die zij toebrengen aan agrarische gewassen neemt enorm toe. Jaarlijks wordt via een ingewikkelde procedure 17,4 miljoen euro aan schadevergoeding betaald. De verwachting is dat dit in 2015 28,6 miljoen is.

Ook Dekker ontvangt al een aantal jaar schadevergoeding. ”Maar die vergoeding is niet genoeg om de hele schade op te vangen. Hoewel het me daar niet eens om gaat. Natuurlijk kun je je het verlies niet veroorloven, maar het is vooral heel frustrerend dat er buiten jouw schuld om percelen worden vernield.”

Boeren zoals Dekker zijn er nog veel meer, zegt hij. ”Je hebt contact met buren en je helpt elkaar. We zitten allemaal in hetzelfde schuitje.”

Dekker en andere boeren hopen dat er met het akkoord over afschot, een einde komt aan de overlast van zomerganzen, of dat die in ieder geval ingeperkt wordt.
Anders dan het woord doet vermoeden, zijn zomerganzen niet alleen in de zomer in Nederland.

Het zijn ganzen die jaarrond in Nederland blijven. De meest voorkomende soorten zijn de grauwe gans, de Canadese gans, nijlgans en de soepgans.
Ze zorgen op verschillende manieren voor overlast. Zo bemesten ze de percelen, vreten jonge plantjes af, trappen de bodem dicht en brengen ziektes met zich mee. Door de diversiteit aan problemen, zorgen ze voor overlast in veel verschillende sectoren. Melkveehouders kunnen hun grasland niet meer gebruiken als voer voor hun koeien, akkerbouwers en groentetelers lopen schade aan hun gewassen op.

Foerageergebieden spelen ook nog een rol in het probleem. Veel boeren zien die niet meer zitten, omdat ze de ganzen dan te dicht op hun andere percelen krijgen.

”Mij is ook wel gesuggereerd, om dan maar een foerageergebied van mijn grond te maken”, vertelt Dekker. ”Maar dan moet je dat eigenlijk met al je percelen doen. De ganzen zien heus niet dat ze op het ene grasland wel mogen komen en het andere niet. Bovendien heb ik daar helemaal geen zin meer in. Het klopt dat ik een beetje cynisch ben geworden wat dit betreft. Maar bij mij is het punt voorbij dat ik nog wat met die dieren heb.”

”In het begin wil je diervriendelijke maatregelen treffen. Die ganzen kunnen er natuurlijk ook niet zoveel aan doen, die moeten ook eten. Maar ik heb er inmiddels zoveel last van, dat ik helemaal geen gans meer in de buurt wil hebben. Ik heb niet de illusie dat dat straks het geval is als met de afschot is begonnen. Ik hoop alleen dat het grootste deel van het probleem opgelost wordt. Dat zou bij mij een hoop frustratie wegnemen.”

Culinaire ganzen
De Agrarische Natuurvereniging (ANV) Lingestreek heeft een bestemming bedacht voor de naar schatting 100.000 ganzen die straks afgeschoten gaan worden. Afgelopen woensdag werd daarover gesproken tijdens een culinaire discussie.
De ANV stelt voor om onder de naam Lingestreek streekproducten op de markt te brengen waar de gans in verwerkt is. Daarvoor wordt de samenwerking met horeca gezocht.
Woensdag werd in Randwijk alvast een ganzenproeverij gehouden, waarbij over het plan en het afschot van ganzen werd gesproken.
Volgens de Betwuse natuurvereniging is een streekproduct met ganzen goed voor de recreatiesector in de regio. Het wordt een uniek volgens haar een uniek product, waarbij de verwachting is dat mensen er speciaal voor naar de Lingestreek zullen komen. Bovendien levert het vlees van de ganzen een economische impuls op. Met de inkomsten van de ganzenverkoop kan een deel van de schade die de afgelopen jaren veroorzaakt is, worden gecompenseerd.