Eendenkroos: gedroomd gewas, maar niet als veevoer

Kroos is al een tijdje in beeld als veevoer. Op een aantal plaatsen in Nederland wordt het geteeld in vijvers. Maar massale introductie is nog ver weg.

De teelt staat nog in de kinderschoenen en de verwerking is niet eenvoudig, maar kroos heeft potentie. Eendenkroos levert circa 27 ton droge stof op per hectare, tien keer zoveel als soja. En het bevat 28 procent hoogwaardig eiwit; zeven keer zoveel als soja.

Proeven met de teelt zijn nog niet altijd succesvol, maar het gewas blijft de ondernemingsgeest prikkelen. Is het wellicht een goede vervanger voor soja? Hogeschool Van Hall Larenstein in Leeuwarden wijdde er onlangs een symposium aan. De boodschap daar was: bij een optimale teelt levert kroos gedroomde opbrengsten, maar het is veel aantrekkelijker om het hoogwaardige eiwit via bioraffinage tot meerwaarde te brengen in voedingsproducten voor mensen, cosmetica en coatings. Wat overblijft, eiwit dat aan vezels gebonden is, kan verwerkt worden in veevoer.

Dat beeld past niet zo goed in het plaatje van de grootschalige vervanging van soja. De reden: het verschil in opbrengst tussen laagwaardige en hoogwaardige verwerking is erg groot. Die ligt tussen €400 en €10.000 per ton eiwit, zei directeur Lourens Zwart van ABC Kroos.

Voor een teler is teelt voor bioraffinage dat ook aantrekkelijk, hij kan rekenen op een saldo van €6.000 tot €8.000 euro per hectare, aldus Zwart, die plannen heeft om met zijn bedrijf in Nederland een kleine ‘productie-unit’ voor krooseiwit van de grond te tillen. Hij denkt daarbij aan 75 hectare. Die teelt zou door een aantal boeren kunnen worden opgepakt. Hetzelfde geldt voor de levering van dunne fractie uit mest, die vanwege de nutriënten kan worden toegevoegd aan het water waarin de kroos wordt geteeld.

Teelt in vijvers

Voor goede opbrengsten moet er onder ideale omstandigheden worden geteeld. En daar is het zoeken naar. De teelt in vijvers heeft nadelen, aldus Bert Knol van Algaecom. Zo wordt de kroos bij harde wind in een hoek van de vijver gedreven, met algengroei tot gevolg. Bovendien zijn de opbrengsten relatief laag en de kosten hoog.

Knol deed een proef met de teelt van kroos in buisfolie op 2.500 vierkante meter in een kas. In de langwerpige teeltzakken sloot hij de invloed van harde wind uit. De teelt in folie is de goedkope techniek die Knol zoekt voor productie van grote hoeveelheden kroos. In de folie wordt het kroos op water geteeld, met een lichte overdruk wordt de folietunnel bol gehouden.

In deze proefopstelling haalde Knol omgerekend 25 ton droge stof per hectare. Dat kan volgens hem meer worden. Hetzelfde geldt voor het eiwitgehalte. Dat was nu 23 procent. “In het open veld en met meer zonlicht kan dit hoger worden.”

Een temperatuur tussen 26 en 28 graden is optimaal, volgens onderzoeker Cees Gauw. Volgens hem luistert het nauw met de teelt. Niet alleen moet de watertemperatuur goed zijn, ook de ‘dichtheid van het kroos’ moet optimaal zijn. Naast meststoffen en licht kan het in de toekomst ook niet zonder bestrijdingsmiddel. Eendenkroos is gevoelig voor luis.