‘Bio onder de loep’
In een recent commentaar neemt de hoofdredacteur van Boerderij ‘Bio op de korrel’, geheel passend in de trend om cijfers te gebruiken om een bepaald perspectief te illustreren. In dit geval het bekende perspectief dat milieu-impact vooral afgemeten moet worden naar impact per kilo product.
Hoewel het duidelijk is dat op basis van wetenschappelijk onderbouwde cijfers de milieu-impact van biologische producten wellicht per kilo product hoger is (doordat er minder per hectare of dier wordt geproduceerd) staat daar tegenover dat de belasting per hectare/dier minder is. En daar zit nu net de oplossing voor de kwetsbare natuurgebieden in Nederland. De emissie van stikstof is sterk gebonden aan de locatie, emissie van broeikasgassen natuurlijk in mindere mate.
Door op specifieke locaties door middel van omschakeling naar biologische landbouw de belasting door emissie van bepaalde gebieden terug te brengen kan natuurwinst behaald worden, ook door de grotere biodiversiteit die biologische productie oplevert.
Biologisch landbouwareaal
In Nederland ligt ongeveer 2 miljoen hectare aan Natura 2000-gebieden. Het benodigde biologisch landbouwareaal om de doelstelling van de Minister te halen is ‘slechts’ 10% van dit areaal, nl. 225.000 hectare. Hieruit volgt dus dat indien de lijn gevolgd wordt om rondom de Natura 2000-gebieden vooral over te gaan op biologische landbouw het minder onrealistisch zou kunnen zijn dan het lijkt om de beoogde doelen, nl. vermindering van stikstofdepositie en verhogen aandeel biologisch areaal binnen de landbouw naar 15%, te behalen. Het hangt af met welke cijfers en perspectief je de transitie naar biologische landbouw afmeet ten opzichte van het te behalen doel, bijvoorbeeld milieu-impact versus voedselproductie.
Het is evident dat ook middels innovatie van gangbare landbouw verduurzaming tot stand gebracht kan worden. Maar ook dat zal gepaard gaan met hogere productiekosten en lagere opbrengsten per hectare/dier door extensivering. Het klopt dus dat vanuit dit perspectief gangbaar en biologisch dichter bij elkaar zullen komen en dezelfde uitdaging gaan krijgen met betrekking tot de betaalbaarheid voor de consument en onderscheidend vermogen ten opzichte van andere duurzaamheid labels.
Ook verwerking gebeurt biologisch
De biologische producten onderscheiden zich in elk geval ten opzichte van overige duurzame producten met het feit dat naast een sterkere focus op dierwelzijn ook de verwerking en bereiding van biologische producten op basis van biologische uitgangspunten geschiedt. Dus geen gebruik van chemie (geen gebruik van verdelgingsmiddelen, geen kunstmatige conserveringsmiddelen, geen kunstmatige aroma’s, geen kunstmatige verrijking van de voedingswaarden) en GMO-vrij.
Vanuit de kritische consument zijn dit ook nadrukkelijke belangrijke onderscheidende kenmerken van biologische producten. Bovendien wordt de betrouwbaarheid van biologische producten geborgd door een controlestelsel dat verankerd is in Europese wetgeving, waardoor de biologische producten in heel Europa kunnen worden afgezet.
Kortom, het op de korrel nemen van biologische producten, uitsluitend vanuit de klassieke perspectieven als kostprijs en milieu impact per kilo product schiet te kort om de werkelijke bijdragen van de biologische productie aan het welzijn van natuur, mens, dier en ondernemer de maat te nemen.
Laten we uitgaan van de idealen van dhr. Timmermans; “Meer biologische voeding in een kortere keten”. kom ik tot de conclusie dat of onze keuze in de schappen zich gaat beperken tot lokaal geproduceerde producten (kleine footprint) en / of de consument koopt direct bij de boer om de hoek. Ook die iboer om de hoek is al weggesaneerd door het beleid van Mansholt (groter voor sociaal leven). Dan maar op de vrije zaterdag per auto de polder in en in de file voor de boerderijwinkel(s) om duurzaam eten te kopen. Hoe kan dan dit eten dan nog duurzaam op het bord komen?? Zo lang onze beleidsmakers steeds druk zijn met deel oplossingen en daarbij het geheel uit het oog verliezen, zal ervan hun duurzaamheidsideaal weinig overblijven. Het wordt tijd dat ze het echte probleem gaan benoemen en zich minder druk maken over duurzaam en niet overlijden door hetzelfde duurzame voedsel. Voedsel waar weinig mensen op zitten wachten, zeker als het hun levensvreugde bederft (zero suiker, zero vet, zero vlees en alleen nog sla en fruit (suikervrij) van eigen bodem.
Jammer voor Nicolette Klijnhout-Klijn dat de door haar genoemde ‘kritische consument’ de ‘belangrijke onderscheidende kenmerken van biologisch’ nog niet weet te waarderen. Hoe is anders de stagnerende vraag naar bio te verklaren?
Een groeiend aantal consumenten kan geen bio meer betalen.
Bio is super, hoe meer hoe beter voor de gangbaren. Maar als de vraag niet meestijgt funest voor de bestaande bioboeren.