‘Zekerheid is een menselijke behoefte’

Soms denk ik wel eens: wat fijn dat mijn oude grootmoeder dit niet meer hoeft mee te maken. Ik doel op de klimaatverandering die zich ineens zo snel voltrekt. Zomerse hitte was er altijd al, de hondsdagen waren ook in oma’s tijd al een fenomeen. In deze periode, die duurde van 20 juli tot 20 augustus kon het bloedheet zijn maar hittegolven waren het niet. Tegenwoordig is het niet meer de vraag óf we een hittegolf krijgen maar hoe heet die zal zijn. Mijn oma hield niet van hitte, vandaar dat ik dus blij ben dat ze zich daar geen zorgen meer over hoeft te maken.

Boer zijn is anno nu een onzeker beroep

Zorgen zou ze zich, als ze nog onder ons zou zijn, in elk geval wel maken om het stikstofbeleid en de gevolgen daarvan voor boeren. ‘Ik ben vóór de boeren!’, riep ze altijd want hoewel ze op een klein bedrijf opgroeide in armoede, moest je bij haar toch niet aan ‘de boeren’ komen, die moesten hun werk kunnen doen.

Boer zijn is anno nu echter een onzeker beroep. Organisaties en instituten als het PBL, de WUR en Natuurrijk Nederland komen in rap tempo met ideeën om het land te hervormen. Op sommige plekken zou landbouw helemaal niet meer mogelijk zijn, elders nog wel maar dan wel sámen met de natuur. Akkerbouw kan wel, mits in de vorm van strokenteelt maar melkvee moet scharrelvee worden om de natuur te begrazen. Minder stikstof, meer natuur, en alles erop gericht om verdere opwarming van de aarde tegen te gaan, voor zover dat nog mogelijk is.

Zelf in control zijn, is een fundamenteel menselijke behoefte

Die roep klinkt al sinds in 1967 de eerste Natuurbeschermingswet van kracht werd. Iedereen snapt inmiddels wel dat er iets moet gebeuren maar waarom worden er – in plaats van te wapperen met rapporten – niet eens knopen doorgehakt? Dan weten boeren tenminste waar ze aan toe zijn. Als dingen duidelijk zijn dan kun je tenminste plannen maken voor de toekomst, ook als die misschien buiten de landbouw ligt wat uiteraard niet te hopen valt.

Struisvogeltactiek

Een poos geleden sprak ik Frenk van Harreveld. Hij is hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam en hij doet onderzoek naar hoe mensen onzekerheid beleven. Het blijkt dat dit meestal wordt ervaren als geen controle hebben en dat vindt niemand fijn. Zelf in control zijn, is een fundamenteel menselijke behoefte en als je het niet hebt, ga je proberen het (terug) te krijgen. Bijvoorbeeld door te demonstreren, de struisvogeltactiek toe te passen zo van ‘het zal mij wel niet treffen’ of door het roer om te gooien en biologisch te gaan. Maar uit de recente publicaties blijkt dat zelfs dat misschien niet genoeg is.

Dat gesol is mensonterend. Alsof Nederland een spelbord is en boeren de pionnen die je naar believen kunt verschuiven of zelfs van het bord kunt vegen. Die fundamenteel menselijke behoefte om zekerheid te hebben, die telt kennelijk niet. Ik kan er werkelijk met de pet niet bij.