Wiersma zet in op voedselzekerheid in nieuwe GLB

Demissionair landbouwminister Femke Wiersma zet voor het nieuwe Gemeenschappelijke Landbouwbeleid (GLB) na 2027 in op voedselzekerheid. Ze wil een marktgericht GLB voor een weerbare sector. Daarmee geeft Wiersma alleen een richting aan, want het kabinet heeft nog geen positie ingenomen. Dat gebeurt pas na de zomer als de Europese Commissie met voorstellen voor het nieuwe GLB gekomen is, zo schrijft Wiersma in een brief aan de Tweede Kamer.

Wiersma wil naast een basisbetaling in het GLB inzetten op innovatie, kennisdeling, ecosysteemdiensten en agrarisch natuur- en landschapsbeheer (ANlb). Ze wil de positie in de keten versterken door programma’s van producentenorganisaties te steunen. Wiersma wil actieve boeren stimuleren die zowel individueel als samen werken én zich aanpassen aan veranderende omstandigheden. Ze stelt ook dat regelingen voor basisbetaling, ecoregeling en zogenoemde ‘Agroklimaatverbintenissen’ (basis onder het ANlb) goed op elkaar afgestemd moeten worden.

Geen revolutie, maar evolutie

Wiersma schrijft in de brief dat ze zich in het bijzonder wil inzetten voor de inkomenspositie van boeren. Onder meer via een goede beloning voor het leveren van ecosysteemdiensten. Het GLB kan dan helpen bij het behalen van (inter-)nationale verplichtingen rond klimaat, water of natuur. Als andere aandachtspunten noemt Wiersma generatievernieuwing, kennis, innovatie en een vitaal platteland. De mogelijkheden van en voor doelsturing in het GLB licht de minister er apart uit.

Wiersma geeft aan dat ze niet te veel wil morrelen aan het huidige prestatiemodel voor strategische GLB-plannen. Geen revolutie, maar evolutie, zodat het GLB nog meer prestatiegericht wordt, schrijft ze. Wiersma gaat ook in op de visie van eurocommissaris Christophe Hansen op het vereenvoudigingsvoorstel voor het huidige GLB. Daarin wordt voorgesorteerd op een verandering van de werkwijze met voorwaarden voor areaalgebonden regelingen. Wiersma verwacht dat deze nieuwe werkwijze wordt voortgezet in het GLB na 2027. Ze noemt Hansens richting ‘sympathiek’. Wiersma wil het GLB meer op de Nederlandse situatie laten aansluiten met vereenvoudiging als sleutelwoord.

Veel kritiek in Europa

In februari van dit jaar gaf de Europese Commissie aan te willen gaan werken met een ‘single plan’. Ofwel een plan voor elke EU-lidstaat met hervormingen en investeringen dat is opgesteld in samenwerking met nationale, regionale en lokale autoriteiten. Dit plan weerspiegelt het voornemen van de commissie om verschillende EU-programma’s, zoals het GLB of het Gemeenschappelijk Visserijbeleid (GVB), samen te voegen tot één financieringsinstrument. Nationale plannen van EU-lidstaten zijn dan het uitgangspunt voor uitgaven van lidstaten. In Europa is er veel kritiek op dit ‘single plan’. Op 7 mei nam het Europees Parlement een resolutie aan waarin het idee voor dit plan afgewezen werd. Op 26 mei gaf een groot aantal EU-lidstaten tijdens de Landbouw- en Visserijraad duidelijk het signaal af dat de huidige structuur van een GLB met twee pijlers behouden moet blijven. Er moet voldoende geld zijn voor GLB én GVB.