‘Wiersma kan op alle fronten aan de bak’

Na alle chaos rond het debat over de regeringsverklaring en het mestdebat met landbouwminister Femke Wiersma dat uiteindelijk toch doorging, is de rust weergekeerd in Den Haag. De boosheid bij de oppositie rond het mestdebat is gezakt, de Kamerleden zijn met reces en in de Tweede Kamer kun je een kanon afschieten.

De bewindslieden zitten echter niet stil. Deze zomer werken Wiersma en staatssecretaris Rummenie hard aan de verdere uitwerking van de landbouwparagraaf van het hoofdlijnenakkoord. Zo kunnen ze aan het eind van de zomer hun deel van het regeerakkoord presenteren. Maandag juli gingen ze allebei op werkbezoek. Wiersma bezocht een melkveebedrijf in Woerden waar met een emissiearme techniek wordt gewerkt, Rummenie ging naar een glastuinbouwbedrijf in Honselersdijk dat al twintig jaar aardwarmte gebruikt.

PVV, VVD, NSC en BBB hebben zich aan het hoofdlijnenakkoord gecommitteerd, maar verschillen in hun opvattingen over landbouw

Na de boerenpraktijk wacht voor Wiersma aanstaande maandag 15 juli haar eerste belangrijke afspraak in Brussel: de vergadering van Europese landbouw- en visserijministers. De coalitiepartners in de Kamer hebben haar alvast een boodschappenlijstje meegegeven. PVV vraagt de minister om aansluiting te zoeken met landen die net als Nederland een vruchtbare delta hebben. VVD wil een ‘Brusselstrategie’ waarin Wiersma samen met het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en onderzoeksinstituten optrekt en NSC wil aandacht voor de vitaliteit van het platteland. Het hoofdlijnenakkoord biedt ruimte voor die verschillende wensen. PVV, VVD, NSC en BBB hebben zich weliswaar aan het akkoord gecommitteerd, maar verschillen sterk in hun opvattingen over de landbouw. Dat varieert van de mate van grondgebondenheid tot wel of geen gestimuleerde krimp van de veestapel.

Landbouwkoers uitstippelen

Naast een verschil in wensen van coalitiepartners moet Wiersma ook haar eigen LVVN-ambtenaren achter zich zien te krijgen. Ambtenaren die ze pas net een week kent. Formeel is dat geen probleem, Wiersma stippelt immers de landbouwkoers uit. Toch ligt ook hier een stevige uitdaging en dat heeft met het witboek 2050 begint nu! van het landbouwministerie te maken.

Een ambtenarenvisie die haaks staat op de plannen in het hoofdlijnenakkoord waar Wiersma zich aan gecommitteerd heeft

Deze ambtenarenvisie – geschreven tussen juli 2023 en mei 2024 – geeft een duidelijk beeld van de toekomstige landbouw. Op hoofdlijnen: 30% krimp van de veestapel, fors meer natuur en een landbouwtransitie. Een visie die haaks staat op de plannen in het hoofdlijnenakkoord waar Wiersma zich aan gecommitteerd heeft. Het witboek is weliswaar slechts richtinggevend, maar het geeft wel aan wat volgens ambtenaren belangrijke opgaves zijn. Een gespreid bedje is het zo niet voor Wiersma.

De uitdaging is groot. Wiersma krijgt deze zomer geen kans om op adem te komen. Ze moet een hoofdlijnenakkoord uitwerken, vertrouwen van haar eigen ambtenaren voor die landbouwkoers winnen en steun van coalitiepartners krijgen die sterk verschillend denken. Wiersma kan op alle fronten vol aan de bak.