‘Vonnis valt op formatietafel’

Dat is gevaarlijk. Want terwijl nogal wat boeren in de ontkenningsfase zitten dendert de trein door aan de formatietafel. Daar is ontkennen niet aan de orde. De tafel ligt vol met rapporten over de stikstofproblematiek en de landbouw.

Ik noem er een paar. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) kwam met twee doorberekende scenario’s. Beiden bevatten pakketten om de veestapel te verkleinen. ‘Wageningen’ berekende hoeveel inkrimping van de veestapel gaat kosten. AgriNL, u weet wel, de club bobo’s van de industrie rondom de boeren, deponeerde ook een rapport over de toekomst van de landbouw. Ze schrokken van de reacties uit boerenkring, maar het kwaad was al geschied. Het rapport speelt een rol bij de formatie.

Inkrimping van veehouderij

Tot slot het stuk, dat de VVD en het CDA in september schreven om de formatie los te trekken. Ook daar een forse stikstofreductie met uitkoop van boeren. Ten behoeve van de woningbouw. CU onderhandelaar Segers liet het stuk in een trein liggen. Daarom wordt het nu pas openbaar. Wat opvalt, is dat het geschreven is om D66 met de inkrimping van de veestapel ter wille te zijn. CDA en VVD willen een “herinrichting van het landelijk gebied”.

We moeten Segers dankbaar zijn voor slordige omgang met stukken uit de formatie. We weten nu hoe er gedacht wordt door de onderhandelaars van CDA en VVD. Als er een regeerakkoord komt, weten we dat het gaat in de richting een forse inkrimping van de veehouderij. Daar zijn miljarden voor beschikbaar. Dit alles om woningbouw en het aanleggen van wegen mogelijk te maken. En wie weet, nog een vliegveld er bij.

‘Actievoeren tot we een ons wegen’

We kunnen straks actievoeren tot we een ons wegen, maar het gaat zoals aan de formatietafel wordt besloten. Daar helpen geen trekkers in Den Haag meer bij. Dus kunnen we beter proberen het onheil zo goed mogelijk in onze richting om te buigen. Dan moeten we toch maar denken aan de herinrichting van het landelijk gebied. Dat willen CDA en VVD, maar het staat ook in het rapport van AgriNL.

Bijvoorbeeld een soort nationale ruilverkaveling. Jaren terug hadden we de ruilverkaveling in vele gebieden in ons land. Dat was een zwaar proces. Boeren en natuurminnaars vochten elkaar de tent uit. Maar later waren dit de betere boerengebieden met een duidelijke scheiding tussen landbouw en natuur. Daar moeten we nu ook naar streven. Geen circulaire landbouw van gepruts met randen natuur aan de slootkanten. Vrij baan voor boeren op de ene plek, ruimte voor natuur op de andere plek. Dan kunnen beide zich naar wens ontwikkelen.

De miljarden kunnen worden gebruikt om boeren uit te kopen of te verplaatsen. Met veel geld is de bereidheid om te stoppen groter dan we nu denken. Dus, op naar een landelijke ruilverkaveling!