Toekomst programma’s landelijke gebied onzeker na schrappen Transitiefonds
Het schrappen van het Transitiefonds Landelijk Gebied en Natuur (het stikstoffonds) door het beoogde nieuwe kabinet veroorzaakt veel onzekerheid bij provincies.
In het coalitieakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB staat het dat fonds geschrapt wordt en het gereserveerde budget naar de begroting van het ministerie van landbouw gaat. Het Transitiefonds, met een waarde van €24,3 miljard, was aangenomen door de Tweede Kamer, maar is door de Eerste Kamer controversieel verklaard. Dat voorstel willen de nieuwe coalitiepartners nu definitief van tafel halen.
Van het Transitiefonds was een deel al op voorhand beschikbaar voor het stikstofbeleid, waaronder de openstellingen van de beëindigersregelingen LBV en LBV-Plus voor piekbelasters. Dat gaat gewoon door. Voor de LBV is €1,1 miljard gereserveerd en voor de LBV plus €1,8 miljard. Ook de extensiveringsregeling die deze maand open staat, gaat gewoon door. Hiervoor is een budget van € 105 miljoen beschikbaar. Het nieuwe kabinet wil in totaal € 5 miljard voor de agrarische sector uittrekken voor langjarige vrijwillige stroppersregelingen, innovatie en de aanpak van de mestmarkt. Voor natuur is niets aangekondigd, behalve de structurele € 500.000 per jaar voor agrarisch natuurbeheer.
Onduidelijkheid over financiering
Het schrappen van het Transitiefonds lijkt grote gevolgen te hebben voor het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG). De provinciale plannen zouden voor een belangrijk deel gefinancierd worden uit het fonds, ook al bleken de provinciale plannen veel duurder dan het beschikbare budget. Hoe de provincies nu de gebiedsplannen moeten gaan financieren, is nog niet duidelijk.
Ik zie in het akkoord dat de gebiedsgerichte aanpak belangrijk blijft. Maar hoe gaan we dat financieren?
Femke Wiersma, BBB-gedeputeerde in Friesland, is voorzitter van de bestuurscommissie landelijk gebied van het interprovinciaal overleg (IPO) zegt dat provincies hierover in gesprek moeten met de minister die er straks zit. “Wij als provincies hadden begroot dat we voor de gebiedsplannen €60 miljard nodig hadden. De doelen uit het Nationaal Programma Landelijk Gebied blijven overeind staan. Ik zie in het akkoord dat de gebiedsgerichte aanpak belangrijk blijft. Maar hoe gaan we dat financieren?”, aldus Wiersma in Binnenlands Bestuur.
Geld voor gebiedsplannen
De provincie Noord-Brabant vindt het ‘onwenselijk’ dat het nieuwe kabinet het transitiefonds schrapt, omdat dit het belangrijkste instrument is voor de transitie van het landelijk gebied. Het is daardoor hoogst onzeker of de provincies wel geld krijgen voor alle gebiedsplannen die ze in de afgelopen jaren hebben gemaakt op het gebied van natuur, water, klimaat, stikstof en landbouw.
Voor Noord-Holland blijven de doelen voor het landelijk gebied voor onder meer landbouw en natuur staan, reageert BBB-gedeputeerde Jelle Beemsterboer (wonen, landbouw en PPLG). Hij hield er al rekening mee dat het fonds zou verdwijnen. Noord-Holland becijferde een jaar geleden dat er € 1,2 miljard nodig is voor het provinciale plan. Maurits von Martels, de gedeputeerde van BBB in de provincie Overijssel, spreekt over een black box. “In het hoofdlijnenakkoord staat niets over het NPLG. Hoe concreet worden de doelen gesteld? Hoeveel tijd krijgen we om ze te realiseren? Dat moeten we afwachten. Daar zal in de komende weken wel duidelijkheid over komen”, verwacht Von Martels.
De Tweede Kamer debatteert woensdag 22 mei over het hoofdlijnenakkoord van het beoogde nieuwe kabinet.