AkkerbouwOpinie

Terecht alarm over bodem, roer moet om

Wetenschap slaat alarm over bodem Flevoland, telers zien geen probleem … Onterecht! De cijfers bewijzen dat er een groot probleem mee is. De bodem is een sluitpost.

De Verenigde Naties hebben de bodem ontdekt als fundament van ons leven. Er stuift en spoelt jaarlijks voor miljoenen kuubs aan vruchtbare grond wereldwijd weg, daarom riepen ze 2015 uit tot Jaar van de Bodem.

Dramatisch rapport over bodemkwaliteit in Flevoland

Onlangs verscheen het rapport van de Wetenschappelijke Raad voor Integrale Duurzame Landbouw en Voeding (RIDLV) over de bodemkwaliteit in Flevoland. De bevindingen zijn dramatisch en haalden de landelijke kranten. De grond van de ­’geselecteerde boeren’ wordt er in een generatie doorgejaagd, schreven ze. Vooral gediepploegde grond is een zorgenkind.

Boeren zien het probleem met de bodem niet

Als ik bij Flevo-boeren informeer of zij het ook zo treurig inzien, hoor ik alleen positieve berichten. De grond wordt weliswaar dichtgereden, elk voorjaar stuift er wel een deel van de opbrengst weg en het organischestofgehalte zit op 1 procent, maar nee hoor, geen enkel probleem. De vraag rijst nu: als de boeren geen probleem ervaren, hoe zit het dan?

Grote kloof tussen grondprijzen en opbrengend vermogen

Het rapport erbij gepakt. Er staat een grafiek in die een heel ander beeld geeft dan wat boeren vinden. In die grafiek staat een steil oplopende lijn van de grondprijs, die sinds 1970 is vertienvoudigd. Het lijkt me dan gezond als de opbrengsten in dezelfde orde meestijgen. De grafiek laat een tendens zien die de roze bril van de boeren zwart doet verkleuren. De opbrengst is sindsdien niet vertien- maar vertweevoudigd en vlakt nu af; het rampzalige 2014 is nog niet eens meegeteld. Ook de kilo-opbrengsten stagneren, behalve bij bieten. Boeren zeggen wel geen probleem te hebben met hun grond, maar de cijfers laten dus anders zien.

Vanwaar dan dat optimisme?

Boeren als wonderdokters in de weer met bodem

Sinds de chemo-agrarische revolutie hebben boeren geleerd te denken in middeltjes en reparaties. Er is geen kwaal zo erg of er bestaat wel een middeltje tegen. Als halve wonderdokters houden ze zo het kaartenhuis overeind. Dichte grond? Loswoelen. Zware grond? Diepploegen. Hier een beetje spuiten, daar een beetje strooien en hup, we kunnen weer een jaartje voort. Steeds zwaardere machines vereisen steeds zwaardere trekkers om de verdichting in de grond op te heffen. Tevergeefs. De bodem is het kind van de rekening.

En nu graag solide bodemprijzen voor de akkerbouwer

Een andere denktrant is nodig. Een boer kan niet in zijn eentje op tegen de geliberaliseerde pacht, de stijgende rente, de prijzenoorlog. Ook bij overheid, banken en supermarkten is een verandering nodig. Als we van dat Jaar van de Bodem geen kletskoek voor de bühne willen maken, is er een fundamentele herbezinning noodzakelijk. De bodem moet niet een sluitpost zijn maar een fundament. Dat vereist een solide bodemprijs voor boerenproducten. Die te bereiken is nog een hele klus, in een wereld van ­’eigen schoorsteen eerst’ en ‘na ons de zondvloed’.

Beheer
WP Admin