Stabielere voedselprijzen

De gedachte dat een liberaler landbouwbeleid tot stabielere wereldmarktprijzen leidt, vindt vooralsnog geen steun in de feiten. De prijsschommelingen lijken de laatste jaren zelfs toe te nemen.

Daar zijn verschillende oorzaken voor aan te geven. Door de stijgende vraag naar voedsel en de groeiende productie van biobrandstoffen, worden de markten krapper. In zo’n situatie leiden calamiteiten, zoals droogte of overstromingen, tot sterkere prijsfluctuaties dan bij ruimer voorziene markten.

De productieschommelingen door klimatologische oorzaken lijken de laatste jaren sterker te worden. Dat sluit aan bij voorspellingen over de gevolgen van de klimaatsverandering. Daardoor wordt de neerslag onregelmatiger verdeeld: te weinig in het ene gebied, te veel in het andere.
Een stabiliserend voedselbeleid wordt dus urgenter.

In werkelijkheid werkt veel beleid destabiliserend. Dat geldt bijvoorbeeld voor beperking van de export ten gunste van de eigen bevolking. Op zichzelf een begrijpelijke actie, maar de prijzen op de wereldmarkt gaan er extra door omhoog en de problemen van andere landen worden groter.
Ook speculatie versterkt de problemen, doordat prijzen meer omhoog gaan dan op grond van marktfactoren nodig is. Voldoende reden om de speculatie te beperken, al is dat makkelijker gezegd dan gedaan.

Een op stabilisatie gericht beleid kan speculanten de wind uit de zeilen nemen. Buffervoorraden kunnen daaraan bijdragen, maar de mogelijkheden zijn begrensd (kosten, bederfelijkheid). Daarom moet er meer gebeuren. Om calamiteiten op te vangen is een overcapaciteit nodig, met als risico overproductie.

In het onlangs verschenen rapport van het Platform Landbouw, Innovatie en Samenleving over het Europese voedselsysteem wordt daarom terecht gepleit om instrumenten voor productieregulering, zoals braaklegging, in ere te herstellen. Daarbij is globale afstemming gewenst, anders vervallen we weer in het oude beleid van ’elkaar van de markt duwen’. Helaas staat de heersende ideologie van de vrije markt de noodzakelijke regulering in de weg.