Rijpadinnovatie klaar, maar nog niet omarmd in praktijk

Vaste rijpaden op gras. Het idee is simpelweg om steeds het zelfde rijpad te gebruiken voor alle bewerkingen die op grasland moeten worden uitgevoerd. Dat geldt voor bemesten, maaien, schudden harken en oogst. Het vaste rijpad moet zorgen voor betere draagkracht. Door de rijschade is de opbrengst op het rijpad zelf waarschijnlijk minder, maar meeropbrengst van de veel bredere, onbereden stroken tussen de rijpaden in moet juist zorgen voor meeropbrengst waardoor de balans positief doorslaat.

Zoeken naar toepassen van vaste rijpaden op grasland is niet helemaal nieuw. Er zijn al langer geleden wat proeven gedaan met vaste rijpaden op proefboerderij Zegveld en in 2018 liep een proef op melkveebedrijf Den Brok in Zeewolde (Fl.). Vorig jaar is het eerste jaar van een uitgebreidere proef afgerond op Dairy Campus in Leeuwarden. (zie kader onderaan dit artikel: Dairy Campus: aanwijzing voor meeropbrengst met vaste rijpaden).

Insteek varieert

De insteek om met rijpaden te werken kan verschillend zijn, zo ervaart Herman Krebbers, adviseur mechanisatie en Smart Farming bij Delphy. “In geval van de proef in de polder moesten de vaste rijpaden voor draagkracht zorgen in de percelen waar met zeer hoge frequentie grasland wordt vernieuwd door afwisseling met akkerbouw.” In het eerste jaar na zaai valt de draagkracht van de jonge zode niet altijd mee. In geval van Dairy Campus is het doel meer gericht op natuurontwikkeling. “Door het grondwaterpeil te verhogen, zoeken we vernatting en meer ruimte voor weidevogels en biodiversiteit. Een hoger peil zorgt voor vermindering van de draagkracht. Dat willen we met vaste rijpaden oplossen. Ook op de veengronden speelt discussie over verhogen van het grondwaterpeil. Niet voor de natuur, maar om versneld inklinken en afbraak van het veenpakket tegen te gaan. Het resultaat op draagkracht is er niet anders om. Dat vermindert bij een hoger waterpeil.”

Lees verder onder de foto

Loonbedrijven willen wel

Op dit moment zijn er al meerdere loonbedrijven die zich oriënteren op de mogelijkheden van vaste rijpaden. Loonbedrijf Westra in Franeker (Fr.) is een van hen. Zij verzorgen ook de proef op Dairy Campus. Hier wordt alles op 12 meter uitgevoerd. Voor collega-loonbedrijf Anne Jan Jongstra in Warns (Fr.) geldt dat hij al langer op vast rijpaden werkt. Veel van de percelen die hij bewerkt voor zijn klanten bestaan uit greppelland, met de greppels op afstanden variërend van 16 tot 21 meter. “Daar rij je op een spoor in het midden, voor een heen en terug werkgang. Je ziet wel dat op het spoor zelf wat minder groeit, maar op de rest van de akkers is er geen enkele rem op de groei als gevolg van berijden.”

Klanten vragen er nog niet om

Ook loonbedrijf Van Hal in Voorst (gemeente Oude IJsselstreek; Gld.) is al enkele jaren bezig om het machinepark op orde te brengen. Eigenaar Erik Morssink: “Wij kunnen op 12 meter maaien, bemesten met sleepslang of met een mesttank. Ook schudden, harken en oogsten kan op deze breedte prima. Toch zijn we er nog niet los mee bij de klanten.” Dat heeft twee oorzaken. Ten eerste moet Morssink nog veel tijd en moeite steken in allerlei randzaken die vaste rijpaden mogelijk moet maken. “Zo moet je bijvoorbeeld elk perceel intekenen en inlezen voor je er met gps mee aan de slag kunt. Die tijd ontbreekt nu. Ook vragen de klanten er nog niet om. Die kijken eerst liever de kat uit de boom. Levert het echt extra opbrengst op, zoals wordt verwacht? En zo ja, hoeveel dan? We zijn daarom ook erg nieuwsgierig naar de resultaten van de proef op Dairy Campus. Want wij geloven zeker in toepassen van vaste rijpaden.”

Daarbij leren de ervaringen dat de grootste verschillen optreden als de draagkracht ook daadwerkelijk een rol speelt. In de droge zomers van 2018, 2019 en 2020 speelde te weinig draagkracht nauwelijks en dus zijn de voordelen in de zin van opbrengstverschillen ook minimaal.

Een ander ding is dat veel veehouders zelf nog veel doen op gebied van de voerwinning, zo ziet Krebbers. Sommigen houden liefst alles in eigen hand. Een flink deel besteedt dan wellicht een groot deel van de eerste en tweede snede uit, maar in de loop van de zomer en najaar wordt er ook wel veel zelf ingekuild omdat het dan om kleinere hoeveelheden en oppervlakten gaat. Dan wordt er natuurlijk niet meer op het rijpad gereden maar kriskras over het perceel. Dan gooi je weg wat je in eerste instantie hebt opgebouwd.

Lees verder onder de afbeelding