Rechtszaken over Kaderrichtlijn Water kunnen elk moment komen

Verslechteringsverbod Kaderrichtlijn Water

In de Europese Kaderrichtlijn is naast het realiseren van een goede waterkwaliteit in 2027 een verslechteringsverbod opgenomen. Dit verbod geldt voor zowel de kwaliteit (chemische en ecologisch) als de kwantiteit van water. Dat achteruitgangsverbod geldt sinds de invoering. Dit laatste brengt volgens Van Rijswick het risico met zich mee dat er morgen rechtszaken komen waarin het niet naleven van het verslechteringsverbod wordt aangevochten. Ze spreekt van een tombola, waarbij het de vraag is wanneer de eerste zaak dient.

Als de waterdoelen van 2027 niet gehaald worden, bestaat daarnaast de kans dat de Europese Commissie Nederland voor het Europese Hof van Justitie daagt. Dit kan leiden tot dwangsommen.

Rechtszaken over Kaderrichtlijn Water voorkomen

De beste strategie om rechtszaken te voorkomen is volgens Van Rijswick om zo goed mogelijk in te zetten op het verbeteren van de waterkwaliteit. Wanneer iedereen alles op alles zet, zullen maatschappelijke organisaties volgens haar minder geneigd zijn om de situatie aan te vechten.

Je kan het beste alles op alles zetten om de doelen te halen

Proberen de normen te verlagen of aanspraak te maken op een uitzonderingspositie, is volgens Van Rijswick weinig kansrijk. “We kregen al twee keer zes jaar verlenging om de doelen te halen. Als je verder gebruik wil maken van de uitzonderingen, dan moet je dat per waterlichaam duidelijk motiveren. Voor het verslechteringsverbod kan nauwelijks gebruik gemaakt worden van uitzonderingsmogelijkheden”, legt ze uit. Van Rijswick verwacht dat het inzetten op uitzonderingsposities de kans op rechtszaken juist vergroot. “Je kan het beste alles op alles zetten om de doelen te halen. Dat is beter voor iedereen. Je wil niet dat het land op slot gaat.”

Lees ook: Nederland wil geen strengere Europese eisen voor waterkwaliteit

Regionale aanpak Kaderrichtlijn Water

Tijdens de hoorzitting blijkt dat zowel waterdeskundigen als boeren en natuurorganisaties pleiten voor regionale aanpak, omdat de verschillen tussen regio’s groot zijn. Sander Mager van de Unie van Waterschappen benadrukt dat generieke maatregelen niet altijd effectief zijn. “Bufferstroken kunnen wel helpen, maar dan moeten ze wel goed beheerd worden”, vindt hij. Hij vindt ook dat het huidige beleid te veel gericht is op het zuiveren van water, terwijl druk op het watersysteem van buiten komt. Daar zou hij liever meer maatregelen nemen.

Hoewel veel organisaties pleiten voor strengere beperkingen voor de agrarische sector, vraagt Joris Baecke, een bestuurder van de Land- en Tuinbouworganisatie (LTO), juist om meer maatwerk. Hij wijst erop dat het vrijwillige Deltaprogramma Agrarisch Waterbeheer succesvol is omdat boeren andere motivaties hebben om mee te doen. Hij benadrukt dat als boeren al maatregelen hebben genomen om de waterkwaliteit te verbeteren, het demotiverend werkt als ze daarna alsnog te maken krijgen met generieke maatregelen.