Prijzen mestafzet voor veehouders historisch hoog

Met prijzen van rond en boven de €30 per ton zijn mestafzetkosten voor melkveehouders historisch hoog. Op graanpercelen komt ruimte, maar dat zal het probleem niet oplossen.

De mestmarkt is al ruim een jaar overspannen. Na een nat voorjaar in 2023 en minder afzet vanwege afbouw van derogatie en wegvallen van bufferstroken, zijn prijzen in de vrije markt fors gestegen. Door de nattigheid dit voorjaar kwam er geen verlichting en zijn problemen verder toegenomen.

Een rondgang langs een aantal mestafnemers laat prijzen in de vrije markt zien van €30 tot €35 per ton voor varkensmest. Rundveedrijfmest is gemiddeld een paar euro goedkoper, maar sommigen spreken van gelijke prijzen. Hoe verder van de afzetgebieden in het zuidwesten en noorden, hoe hoger de prijs voor de leverancier. Het wrange is dat de mestmarkt tot vorig jaar juist aan het ontspannen was en vooruitzichten goed waren.

Problemen voor melkveehouders

Vooral melkveehouders ervaren problemen. In tegenstelling tot varkensmest hebben ze minder alternatieven voor de afzet, zoals verwerken of hygiëniseren voor export. Zelf mest opslaan in bestaande of extra opslagen en afzet in de regio kunnen soelaas bieden, maar houdt een keer op. Wel zijn de overtollige tonnen op veel bedrijven nog relatief beperkt, zeker vergeleken met varkenshouders.

Melkveehouders hebben vaker met de hogere afzetprijzen te maken: veel ondernemers begeven zich pas sinds kort op de mestmarkt en zijn mede daardoor afhankelijker van de vrije markt. Vooral boeren die sinds kort mest willen afvoeren, lopen tegen problemen aan en kunnen de mest amper kwijt.

Varkenshouders hebben vaak langetermijnafspraken met afnemers of contracten met mestverwerkers. Die prijzen zijn ook gestegen, maar minder hard.

Veehouders drijven prijs op

Akkerbouwers spinnen garen bij de mestsituatie. Afhankelijk van de locatie en afspraken rondom uitrijden, krijgen ze pakweg tussen de €10 en €15 per ton bijbetaald. Er worden ook hogere bedragen genoemd. Twee jaar geleden moesten akkerbouwers tevreden zijn met gratis brengen of zelfs bijbetalen. De mestmarkt is sterk gestoeld op sentiment en ondoorzichtigheid, wat deze situatie mogelijk maakt. Wat niet helpt, is dat veehouders die met mest blijven zitten, de prijs mee opdrijven door meerdere afnemers te bellen. Dat gebeurt ook door aanbieders die tegen elkaar opbieden om letterlijk mestafzet te kopen.

Nu akkerbouwers bezig zijn met de graanoogst, is er hoop dat er op korte termijn wat verlichting komt door uitrijden op de stoppels. Teeltadviseurs verwachten echter minder plaatsing van drijfmest dan voorgaande jaren. Een deel van de bemestingsruimte is door het slechte weer ingevuld met kunstmest. Verder zijn nog niet alle percelen geschikt voor de zware machines. Directe afzet heeft verder concurrentie met mestopslagen in de akkerbouwgebieden die nog niet allemaal zijn leeggereden. Dat heeft prioriteit, zodat in het najaar weer opslagruimte ontstaat.

Somber vooruitzicht

Een maand met stabiel droog zomerweer zal de mestmarkt helpen, maar de problemen niet oplossen, geven mestdeskundigen aan. Ze zijn ook somber over de periode daarna. Niet onterecht: door verder afnemen van plaatsingsruimte neemt het mestoverschot tot 2026 met een vijfvoud toe, becijferde het Nederlands Centrum voor Mestverwaarding (NCM) begin dit jaar. Krimp van de veestapel, verwerking/export en voorgenomen overheidsmaatregelen kunnen mogelijk de markt op termijn weer in balans brengen.