‘Pendelen naar Brussel: minister Wiersma rekent op coulance in mestbeleid’

Minister Wiersma rekent in het mestbeleid op coulance van Brussel. Ze hoopt dat de nieuwe Europese Commissie meer ruimte biedt voor een soepele aanpak van de huidige mestproblematiek.

Google Maps geeft voor de route van het ministerie aan de Bezuidenhoutseweg in Den Haag naar de Wetstraat in Brussel 177 kilometer aan. Dit zou in een goede twee uur te rijden moeten zijn. Minister Femke Wiersma van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur kent de weg al. Zij gaat er de komende maanden de sporen in het asfalt op rijden. Zo vaak valt de term Brussel in haar nieuwe (mest)beleid.

Minister Wiersma, én daarmee het kabinet Schoof, zet alle ballen op Brussel. Zoveel is wel duidelijk. Haar bewegingsruimte in beleid is door diverse richtlijnen beperkt, toch rekent zij op begrip en coulance. Met een nieuwe Europese Commissie waait er een andere wind, zo is de overtuiging.

Het is Brussels beleid dat haar nu noopt in te grijpen in de veestapel. Nederland voldoet niet aan de afspraken. Let wel: afspraken die het zelf ooit maakte. Het afschaffen van derogatie leidt tot een heuse mestcrisis. Haar voorganger Piet Adema had een plan. In Wiersma’s brief van vrijdag zijn contouren van dit verguisde plan nog steeds goed zichtbaar.

Meer pijn voor varkens- en pluimveehouders

De melkveehouderij heeft bij de Friezin een streepje voor. Die conclusie mag je wel trekken. Wiersma schuift met de schotten tussen de mestproductieplafonds. De varkens- en pluimveehouders profiteren in hun taakstelling ook niet van de lopende beëindigingsregelingen LBV en LBV+, ook al is de belangstelling van hun collega’s groot. De pijn echt verdelen, noemt de minister dat. Dat beide sectoren onder hun productieplafond zaten, en de mestafzet en -verwerking op orde hebben, telt evenmin. De fosfaatproductie van de varkenshouderij moet 18% krimpen, die van de pluimveehouderij 14%, en die van de melkveehouderij 6%. De frustratie uit de intensieve hoek is dan ook begrijpelijk. Een lagere afroming op handel in rechten dan voor de melkveehouderij is misschien een pleister op de wonde, maar stopt het bloeden niet.

Derogatiezone rondom Natura 2000-gebieden

Behalve het zuur kent het mestplan ook wat zoet. Zo gaat de derogatiezone rondom Natura 2000-gebieden van 250 naar 100 meter. Met een andere stikstofcorrectiefactor kan er ook meer mest worden uitgereden. Eigenlijk wil Wiersma af van die 170 kilo stikstof uit dierlijke mest per hectare, en dit vervangen door normen per gewas- en grondsoort. Tot die tijd moet rek in de afbouw van de huidige regeling wat adem geven.

Wat als de praktijk anders uitpakt dan de minister voorziet? Als de opkoopregelingen, het voerspoor en afroming niet de vereiste reductie opleveren? De Raad van State gaf onlangs zo’n waarschuwing af. Wiersma rijdt door het oranje van het stoplicht. De minister wil er niet op vooruitlopen en wuift alle kritiek weg als doemdenken. De term generieke korting is als een vloek. Voor Wiersma’s partijleider Caroline van der Plas zou het zelfs een reden zijn om op te stappen.

Teleurstelling en onzekerheid bij veehouderij

Nee, dit mestplan valt de veehouderij zwaar. De veestapel moet krimpen. Met de BBB aan het roer leefde toch vooral de overtuiging dat het anders kon. Het valt tegen. Simpele oplossingen zijn er niet, zoveel is wel duidelijk. En in dit kabinet zit de NSC, die andermaal duidelijk maakt dat Nederland zich aan de Europese regels moet houden.

Tot grote onrust zal dit mestplan (nog) niet direct leiden, want hoe dan anders? Maar op de route naar Brussel zou de minister een hart onder de riem gestoken kunnen worden. Haar ‘vol goede moed’ moet vooral een ‘moedig’ zijn.