Op zoek naar grond

De grondgebonden landbouw snakt naar grond, zo ook de akkerbouw. Grond ligt niet voor het oprapen. Banken zijn terughoudend en de grondmobiliteit is beperkt.

Ook in 2013 is het gevecht om de hectares weer toegenomen. Hiervoor zijn allerlei redenen aan te voeren, zoals de strenger wordende mestwetgeving, het GLB-beleid en de toenemende vraag naar voedsel.

Extra grond wil iedereen wel. Banken zijn echter zeer terughoudend met het verschaffen van financiering. Dit heeft alles te maken met het beleid van banken om hun eigen balans te verstevigen. De aanleiding hiervoor is de financiële crisis die in 2008 begon. Banken moeten hun eigen vermogen oppoetsen. Alleen boeren die een financieel gezond bedrijf hebben met voldoende cash flow komen in aanmerking voor extra krediet.

De beperkte mogelijkheid om grond bij te kopen wordt mede veroorzaakt door de hoge grondprijs. Deze is afgelopen jaren weer fors gestegen. Het thema ‘verwerven van grond’ zal de komende jaren een prominent agendapunt vormen voor toekomstige generaties.

Recent had ik het voorrecht een presentatie te geven over de toekomst van de tuin- en akkerbouw voor studenten van CAH Vilentum. Daarna volgde een discussie. Ter voorbereiding van deze bijeenkomst bracht ik de ontwikkelingen van de akkerbouw in beeld. Ik heb vooral gekeken naar de grondprijsontwikkelingen van de afgelopen jaren. De grondprijs is de afgelopen twintig jaar gemiddeld elke tien jaar verdubbeld. Overigens, de waarde van de grond in Oost- en Centraal-Europa is procentueel nog veel meer toegenomen de laatste tien jaar! Anderzijds is ook te zien dat de afgelopen tien jaar het aantal akkerbouwers is gehalveerd. Bij dit alles is de productie per hectare gestegen.

Dit is een bijzondere ontwikkeling, maar het is de actuele situatie. Een van de vragen waarmee jonge akkerbouwers dan ook te maken krijgen, is hoe zij vorm kunnen geven aan de schaalvergroting. Naast het aankopen van grond zullen ook pacht (stoppers houden steeds vaker hun grond vast en verhuren deze) en diverse participatievormen van aandeelhouders in bedrijven als financier hun intrede doen.

Deze vormen van financiering leiden er ongetwijfeld toe dat de bedrijfsvoering verder ontwikkeld wordt. Het meer traditionele gezinsbedrijf komt onder druk te staan of verdwijnt mogelijk. Schaalvergroting is immers een must, creativiteit is hierbij zeer welkom.

Deze ontwikkelingen worden met name veroorzaakt door de sterk groeiende wereldbevolking die de vraag naar voedsel sterk doet stijgen. Een mooie uitdaging voor de jonge generatie. Een compliment dan ook voor CAH Vilentum, dat jonge studenten aan het werk zet en laat nadenken over hun bijdrage aan het voeden van deze toenemende wereldbevolking. Dat is zeker geen vrijblijvende opdracht voor onze generatie en toekomstige generaties.

Zo aan het begin van 2014 kunnen we ons afvragen, en ieder vanuit zijn eigen rol, hoe we aan de wereldwijd groeiende vraag naar voedsel een bijdrage kunnen leveren. Goede kerstdagen en een gezegend 2014 toegewenst.