Graanoogst op het plateau van Margraten in Zuid-Limburg. - Foto: Twan Wiermans AkkerbouwAchtergrond

Oogst 2016: Het wilde dit jaar niet echt groeien

Een groeiseizoen dat nat en somber begon, eindigde in droogte. Extreme regen heeft plaatselijk tot rampen geleid. In het jaarlijkse oogstnummer publiceert Boerderij van 29 gewassen de saldoberekeningen.

Snijmais, het grootste gewas in Nederland, laat dit jaar enorm grote verschillen zien. Nog in september zien we vooraan in de Achterhoek aan de ene kant van de weg een uniform en groen perceel hoge, goed gevulde massieve mais, en aan de andere kant van de weg een bonte verzameling gelige, armetierige maisplantjes. Het verschil is enorm, terwijl aan weerszijden van de weg toch ongeveer evenveel water gevallen moet zijn. Al zijn de stortbuien soms wel heel plaatselijk geweest.

Wateroverlast

In gebieden met veel wateroverlast, zoals Limburg, Oost-Brabant en delen van Gelderland, valt de maisproductie flink tegen. Zozeer dat over het hele land de totale maisopbrengst tegenvalt. Schattingen lopen op tot tien procent minder dan vorig jaar, terwijl dat ook al geen topjaar was.

Uitstekend grasjaar

Daartegenover kan qua gras 2016 kan de boeken in als een uitstekend grasjaar. Over het hele seizoen konden veehouders veel gras maaien. Tot in de loop van augustus kon gras over voldoende water beschikken. De VEM-waarde van de voorjaarskuilen viel met gemiddeld 959 nog hoger uit dan in 2015. De voederwaarde van de zomerkuilen daarentegen was wat lager dan in 2015. Door regen kon niet altijd op het juiste moment worden gemaaid. De ruime grasopbrengst maakt, samen met het uiterst krappe budget op veel melkveebedrijven, dat de maisprijzen alleszins binnen de perken blijven.

Aardappel met flinke groeischuren. Komt veel voor dit jaar in verschillende rassen. Fontane is erg gevoelig.
Foto: Koos Groenewold

Aardappelen

Dan de akkerbouwgewassen. Van de aardappelen is veel te zeggen, te beginnen bij de oogst die in september op klei- en leemachtige grond door droogte in heel noordwest-Europa goeddeels is komen stil te liggen. Kluiten in combinatie met bijzonder hoge onderwatergewichten zouden voor veel beschadiging en veel tarra zorgen. Alleen wie voorafgaand aan het rooien flink kon beregenen om de grond zacht en zeefbaar te maken, rooide de afgelopen weken.

Beregenen van pootaardappelen in de Achterhoek. Extra kosten, maar noodzakelijk om uberhaubt te kunnen rooien.
Foto: Joris Telders

Ook suikerbieten verzopen

Markant aan het begin van het groeiseizoen daartegenover is zijn de zware regenbuien geweest. In met name het oosten van Brabant en in Noord-Limburg hebben die tot enorme wateroverlast geleid, waardoor veel percelen compleet verloren gingen. Niet alleen aardappelen, maar ook percelen suikerbieten moesten worden afgeschreven. Groenteverwerkers in Nederland moesten genoegen nemen met een 30% kleinere oogst. In Flevoland is sprake van een vijfde minder kilo’s dan normaal. In het zeer belangrijke teeltgebied in Zuidoost-Nederland waren de verliezen veel groter.

Voor aardappelen, net zo goed als voor de mais en ook voor andere gewassen, geldt dat de verschillen van regio tot regio erg groot zijn. Maar ook binnen gebieden kunnen de verschillen groot zijn. Extreem weer, zowel regen als droogte, maakt verschillen in de bodemkwaliteit en structuurproblemen zichtbaar.

Spruiten lezen bij mts. Doof in Uithuizen (Gr.) als gevolg van insectenvraat is er dot jaar bij spruiten meer uitval.
Foto: Ton Kastermans

‘Ieder jaar is het wel ergens mis’.

Matige graanopbrengsten

“Het lijkt onderhand wel of ieder jaar qua weer een bijzonder jaar te zijn”, zegt directeur Jeroen de Schutter van coöperatie CAV Agrotheek in Wieringerwerf. “Ieder jaar is het wel ergens mis. Al moet ik zeggen dat wij in Noord-Holland de dans ontsprongen zijn.”

De Schutter spreekt desondanks ook voor de kop van Noord-Holland van matige graanopbrengsten. Voor heel Nederland spreken collecteurs van ruwweg een kwart minder graan, zijnde een combinatie van een wat kleiner areaal en ondergemiddelde opbrengsten. De maaltarwe-industrie neemt genoegen met een wat minder hectolitergewicht, nu ook in de belangrijke graangebieden van Duitsland en Frankrijk de opbrengsten zijn tegengevallen. In Noord- en Midden-Frankrijk wordt gesproken van een half zo grote oogst als die van vorig jaar.

Hoe oogstjaar 2016 gaat aflopen ligt niet helemaal vast. De suikerbietenoogst is net opgang gekomen, net als die van de mais.

Bepalend voor de hoofdoogst van de aardappelen wordt de maand oktober . Er moeten een paar flinke buiten vallen, en daar moet het dan even bij blijven.

Vooral In Zuidoost-Nederland, maar in mindere mate ook in de Oost-Achterhoek en het Groene hart viel in juni veel meer regen dan normaal.

Foto: Mark Pasveer, bron KNMI

Koud voorjaar, regionaal waterschade en lang nazomeren

Je zou het vanwege de mooie nazomer haast vergeten, maar de zomer was tot half augustus maar een natte sombere bedoening. De lente kwam laat op gang, maar eindigde warm. De gemiddelde lente-temperatuur was met 9,5 graden gelijk aan het langjarig gemiddelde, maar een warme meimaand (14,5 graden tegen 13,1 normaal) compenseerde een koude maart (5,4 graden tegen 6,2 normaal). Opvallend was dat tot ver in april nog af en toe sneeuw viel. De zomer bleek wisselvallig. Gemiddeld over het land week de hoeveelheid neerslag in de zomermaanden met 234 millimeter maar weinig af van het langjarige gemiddelde van 225 mm. Echter, door het vaak buiige karakter waren de regionale verschillen zeer groot. Op de natste plaatsen in Oost-Brabant en Limburg viel tot 377 miilimeter regen. Met name in de kustprovincies was de zomer her en der juist droog. Op een aantal stations viel minder dan 150 millimeter regen.
In juni viel vooral in het zuidoosten extreem veel neerslag. Meest in het oog springend was de hagel in de avond van 23 juni die enorme schade veroorzaakte. Lokaal zijn stenen gevallen met een doorsnede van 7-10 centimeter. In totaal viel op veel plaatsen in het zuidoosten juni meer dan 200 millimeter, in het Limburgse Ysselstein zelfs 277 millimeter. Een neerslagrecord. Vanaf half augustus werd het overwegend zonnig, met tropische temperaturen in augustus én september.

Foto: Mark Pasveer, bron: KNMI

Screenshot digitale pagina oogstnummer 2016.

Deel dit artikel:
Beheer
WP Admin