NVWA: productiesysteem kalversector kwetsbaar voor fraude

Het productieproces in de kalversector is kwetsbaar voor fraude met antibiotica. Dat concludeert de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) in het Frauderapport roodvlees.

Het rapport is een analyse van de Inlichtingen- en Opsporingsdienst van de NVWA. Die baseert zich op onderzoeken in de roodvleesketen tussen 2010 en 2023. Onder roodvlees verstaat de NVWA vlees afkomstig van runderen, kalveren, varkens, schapen, geiten en paarden. De fraude varieert van onjuiste meldingen in de verplichte dierregistratie tot frauduleuze handelingen rond het slachtproces en het omkatten van vlees.

De NVWA concludeert in het Frauderapport roodvlees dat het productieproces in de kalversector – transport, opstart en mestbedrijven – gestuurd door kostenefficiëntie, het bijna onmogelijk maakt om geen antibiotica toe te passen. Uit de praktijk blijkt dat deze dynamiek fraudeprikkels oplevert om ook zonder voorafgaande klinische diagnose antibiotica toe te dienen aan vleeskalveren.

Integraties bieden kansen, maar zijn ook kwetsbaar

De NNWA wijst op een onderzoek naar een verdachte veehandelaar, volgens de autoriteit een grote speler in de kalversector. Deze handelaar ontwikkelde een protocol voor de verzorging van zijn kalveren bij opstartbedrijven dat antibioticagebruik aanmoedigde. Het protocol wees niet op de verplichting van een klinische diagnose door een dierenarts.

Minimaal twee kalverhouders die met de veehandelaar samenwerkten, dienden op de opstartlocaties antibiotica als koppelbehandeling toe. Daarbij werd vooraf geen klinische diagnose gesteld. Twee dierenartsen faciliteerden ‘vermoedelijk’ het gebruik van antibiotica. Dat deden zij door middelen te leveren zonder de te behandelen dieren eerst te zien. Nauwe samenwerkingsverbanden als integraties bieden volgens de NVWA kansen voor kostenbesparing en verduurzaming, maar leveren ook risico’s voor fraude op.

Handelaren deels buiten zicht NVWA

Dienstverlenende schakels als dierenartsen, maar ook koel- en vrieshuizen, spelen volgens de NVWA vanwege hun positie in de keten een cruciale rol in het voorkomen of juist faciliteren van fraude. Zo komt een deel van de handel zelden in direct contact met het vlees dat ze verhandelen. Dat komst omdat ze gebruikmaken van de diensten van koel- en vrieshuizen. Hierdoor blijven handelaren deels buiten het zicht van de NVWA. Dat vergroot de mogelijkheid tot frauderen.

Aan koel- en vrieshuizen de taak om de zogenoemde in- en uitslag van opgeslagen vlees administratief te controleren en te verwerken. Uit enkele opsporingsonderzoeken blijkt dat dit niet altijd gebeurt, waardoor fraude mogelijk wordt gemaakt.

De productie en handel in roodvlees in Nederland is omvangrijk en sterk geïnternationaliseerd. Dit biedt veel mogelijkheden tot fraude en maakt toezicht complex. Alleen al in Nederland zijn er duizenden bedrijven actief in de roodvleessector. Er is in de analyse gekeken naar de hele keten, van het levende dier tot het vleesproduct dat wordt verhandeld aan de consument. Over de omvang van fraude in de keten doet de NVWA op basis van deze analyse geen uitspraken.