Met ander beleidsinstrument snel uit de stikstofimpasse

Johan Remkes tracht de ontstane impasse in het stikstofdebat te doorbreken, maar de standpunten liggen nog ver uit elkaar. De door de regering gewenste reductie van de stikstofemissie kan met een ander type beleid, doelsturing, sneller en goedkoper en met behoud of zelfs verbetering van het perspectief voor de landbouw. Dat vindt een comité van experts uit onderzoek/voorlichting en bedrijfsleven, die in samenwerking met vele landbouwers al bijna 40 webinars over oplossingsrichtingen hebben gehouden.

Doelgericht beleid biedt perspectieven

Het is mogelijk, mits de juiste beleidsinstrumenten worden ingezet. Een doelgericht beleid met een financiële stimulans om het stikstofoverschot op bedrijfsniveau te verlagen biedt deze perspectieven. Zoals ook is gebleken van 1998 tot 2006 toen er ook zo’n doelgericht beleid was, geheten Minas (Mineralen Aangiftesysteem). Wij pleiten voor herinvoering hiervan.

Er zijn nog steeds legio maatregelen beschikbaar voor reductie van het stikstofoverschot op bedrijfsniveau door aanpassing van het management en inzet van innovaties. Elke agrarisch ondernemer wordt dan aangesproken op zijn vakmanschap. En elk kan kiezen om het beleidsdoel te halen met die maatregelen die het beste passen bij zijn kwaliteiten en bedrijf.

Een doelgericht beleid laat ‘vele bloemen bloeien’

In de bijna veertig webinars die gehouden zijn sinds 2020 over dit onderwerp, via het platform deboeraanhetroer.nl een gezamenlijk initiatief van POP3 projecten in verschillende provincies, zijn talloze mooie voorbeelden gegeven door agrarische ondernemers van ‘laaghangend fruit’, van maatregelen die relatief weinig kosten.

Financiële stimulans

Een doelgericht beleid laat ‘vele bloemen bloeien’. En met een financiële stimulans, als aan het beleidsdoel wordt voldaan, kan het verdienvermogen van de landbouw worden behouden en zelfs versterkt. Zo’n doelgericht beleid zal goed handhaafbaar zijn. Omdat er ervaring is met dit type beleid. En omdat de maatregelen snel bedrijfseconomisch verantwoord worden voor de bedrijven. Bijvoorbeeld vanwege de substantiële besparingen op krachtvoer en kunstmest, grote kostenposten vroeger en nu helemaal. Zo bleek ook uit het verleden dat de emissies veel sneller terugliepen vóór 2005, dan in de periode daarna, toen een beleid met uitsluitend middelvoorschriften van kracht werd.

Toepassing van zo’n oplossingsrichting zal ook leiden tot meer biodiversiteit, minder uitstoot van broeikasgassen en minder gasverbruik, met behoud van het niveau en de betaalbaarheid van de voedselproductie.

Betekenis voor verbetering waterkwaliteit

De voorgestelde oplossingsrichting heeft ook betekenis de voor verbetering van de waterkwaliteit, waardoor de derogatie toch weer kan terugkeren. Door de afschaffing van de derogatie zal de waterkwaliteit juist niet verbeteren, daar de problemen vooral liggen bij de akkerbouwbedrijven op de zand- en lössgronden. Die nu al geen derogatie hebben. Het wegvallen van de derogatie zal ook leiden tot fors hoger fossiel energieverbruik met de daarmee gepaard gaande hoge emissies, door de productie en gebruik van vervangend kunstmest.

Met de keuze voor zo’n oplossingsrichting zal ook relatief weinig aanvullend gebiedsgericht beleid nodig zijn.