Lijnrecht tegenover elkaar

Bij discussies over acties en regels is er weinig ruimte voor andere visies.

Gewoon gezellig samen een biertje drinken, het lijkt niet meer vanzelfsprekend. Verjaardagen, burenvisites en vriendenborrels krijgen hier en daar een grimmige sfeer. Het begint vrolijk en goedgemutst, maar al snel slaat de sfeer om in een potje jij-bakken, vingerwijzen en gelijk-willen-hebben.

Sfeer onderling verhard

Sinds de boerenprotesten vorig jaar begonnen, is de sfeer tussen boeren onderling verhard. De eerste protestactie was massaal, tamelijk vredig en positief, daarna liepen de meningen uiteen over hoe het verder moest: nog meer acties? En zo ja: hoe dan? Publieksvriendelijk? Of juist niet? Met trekkers? Of zonder? De verschillende inzichten leidden tot allerlei afsplitsingen met elk een eigen visie, aanpak en uitstraling. De ene actiegroep vindt schieten met carbid op de foto van een politicus ‘geniaal’, de ander vindt dit niet kunnen. De een maakt een spandoek met seksueel getinte adviezen voor minister Schouten, de ander kiest voor eten uitdelen op de Dam.

Mond houden

Op verjaardagen, burenvisites en andere bijeenkomsten, gaan de discussie vervolgens gewoon door waarbij niet altijd ruimte is voor andere ideeën en opvattingen. Wat opvalt, is dat boeren die de extremere uitingen niet zien zitten, meer en meer hun mond houden. Ze hebben geen zin in de discussie. Nog meer vrezen ze een hele groep kwaaie collega’s tegen zich te krijgen.

Toen ik zei dat ik dan niet mee zou doen, werd hij kwaad

Mark is melkveehouder in Drenthe en wil precies om die reden niet met zijn achternaam genoemd worden. “Laatst nog, op een verjaardag van een vriend, ging het er vervelend aan toe. Een van de andere kameraden is helemaal into de acties en wil het liefst morgen weer de boel klemzetten in Den Haag. Toen ik zei dat ik dan niet mee zou doen, werd hij kwaad. Hij vond dat ik anderen de hete kolen uit het vuur liet halen, dat ik een profiteur was en dat ik zeker stiekem D66 stemde. Ik ging er wel tegenin, maar hij stond niet open voor mijn mening. Ik heb sindsdien nog niet weer contact met hem gehad.”

Als je niet meedoet, ben je kennelijk vóór het beleid

Dennis, hij wil eveneens niet met zijn naam ‘in de krant’, herkent dit maar al te goed. “Toen vrienden mij voor de acties in december vroegen om met de trekker mee te doen, heb ik maar een smoes verzonnen dat ik niet kon. Niet willen, zou niet geaccepteerd worden, zo hard is de stemming in onze groep inmiddels wel. Als je niet meedoet, ben je kennelijk vóór het beleid. Maar dat is helemaal niet waar. Ik heb net zo goed moeite met de regelgeving, ik ben alleen niet van dat extreme actievoeren.”

Enorme impact op boerengezinnen

Truke Zeinstra is agrarisch coach en zij merkt in de dagelijkse praktijk dat de wet- en regelgeving een enorme impact heeft op boerengezinnen. “Ze kunnen soms over bijna niks anders meer praten, bij visites gaat het dan alleen nog maar over fosfaatrechten of stikstof. Wie niet zo in die materie zit, krijgt dan al snel het gevoel: nee hè, gaat het alwéér daarover? Dat geeft irritaties en voor je het weet is het dan inderdaad niet zo gezellig meer.”

Iets ruimdenkender mag

Onderlinge verschillen zijn er al heel lang. Zeinstra: “Vroeger werd je als bio-boer niet helemaal serieus genomen door de rest. Tegenwoordig zijn er zóveel verschillende manieren om boer te zijn, de diversiteit is veel groter geworden. Maar het lijkt wel of boeren het niet goed kunnen verdragen als een ander het anders doet dan zijzelf. Ze zouden best een beetje ruimdenkender mogen worden, want geen enkele manier is alleen maar goed of slecht, overal zitten wel plus- en minpunten aan. Veel boeren zitten echter vast in hun eigen gelijk en dan wordt het uitwisselen van meningen een soort wedstrijd.” Volgens Zeinstra is de achtergrond daarvan meestal dat mensen op zoek zijn naar bevestiging dat ze goed bezig zijn. “Die bevestiging zoeken ze bij anderen in plaats van bij zichzelf. Dat verklaart waarom ze proberen anderen te overtuigen en dat gaat soms heel fel.”

Naar elkaar luisteren

Monique te Kiefte is eveneens agrarisch coach en tevens boerin. “Ik vind het prima dat mensen gaan demonstreren en protesteren, het levert ook zeker wat op, maar zelf ben ik niet zo’n actievoerder. Daar durf ik gewoon voor uit te komen, je kunt er toch op verschillende manieren in zitten? Er is niet één goede manier om te protesteren, er zijn er meer.” In haar functie als coach adviseert ze bij meningsverschillen: “Je hoeft elkaar geen gelijk te geven, maar luister naar elkaar, stel vragen en respecteer elkaars mening.” En degene die echt helemaal vastzit in emoties en eigen gelijk? “Laat het gewoon bij die ander, de kans dat hij of zij verandert, is klein.”